Nieuwe juridische praktijken en technologie veranderen internationaal recht ingrijpend

De manier waarop deskundigen op het gebied van internationaal recht met deze transformatie omgaan, zal bepalen of de samenleving (en onze studenten) dat interpreteren als het conserveren van het institutionele model uit 1945, of juist het aangaan van de confrontatie met de toenemende complexiteit van internationale rechtsregels, aldus Rajkovic.

Op de luchthaven van Frankfurt vertrekt een vader op vakantie naar Tunesië, maar hij wordt aangehouden omdat zijn naam op een no fly-lijst staat. In Panama City blijkt uit gelekte documenten van een plaatselijk advocatenkantoor dat multinationals een netwerk van belastingparadijzen gebruiken om op ‘legale’ wijze miljarden euro’s aan belasting te ontwijken. In Londen overweegt een arbitragetribunaal of het anti-tabaksbeleid in een Zuid-Amerikaans land indruist tegen een bilateraal investeringsverdrag. In Brussel onthult de Europese Commissie haar systeem voor emissiehandel, waarmee zij universele juridische bevoegdheid over buitenlandse luchtvaartmaatschappijen claimt in de strijd tegen de klimaatverandering.

Deze voorbeelden laten zien dat de wereld, zoals wij die politiek en juridisch hebben ingericht, diepgaand aan het veranderen is. Wat sinds 1945 vanzelfsprekende grondbeginselen in het internationale recht waren, bijvoorbeeld de scheiding nationaal/internationaal, publiek/privaat, recht/macht, brokkelt in de praktijk formeel of informeel af, aldus hoogleraar Internationaal recht Nikolas M. Rajkovic in zijn inaugurele rede. De rol van de staat dreigt te worden verstoord en uitgehold door nieuwe sociaal-juridische praktijken internationale organisaties. Het principe van wettigheid speelt een zeer belangrijke rol in internationale betrekkingen, maar ondertussen worden urgente beleidsproblemen steeds vaker aangepakt via juridische praktijken die minder steunen op multilateralisme en formeel internationaal recht.

Interdisciplinariteit in onderzoek en onderwijs

In zijn rede legt Rajkovic uit dat interdisciplinariteit in de wetenschap van het internationale recht niet een keuze, etiket of bijzonder project is, maar een essentieel onderdeel van het onderzoek en het onderwijs: inderdisciplinariteit is cruciaal voor het onderzoeksveld om het recht te begrijpen en om relevant te blijven voor nieuwe vormen van sociaal-juridische organisatie.

Prof. dr. Nikolas M. Rajkovic is per 1 januari 2016 benoemd als hoogleraar Internationaal recht bij Tilburg Law School. Zijn onderzoek is gericht op de vraag hoe internationale organisaties, staten, en niet-statelijke actoren elkaar beconcurreren in het opleggen van verschillende soorten internationaalrechtelijke regels in een steeds meer globaliserende wereld. Als docent en onderzoeker heeft hij diverse prijzen gewonnen. Met een achtergrond in zowel Internationaal recht als Internationale betrekkingen bereidt hij de Tilburgse rechtenstudenten voor op vraagstukken van het internationale recht in de 21e eeuw.