woman with camera

Veel klokkenluiders hebben zeer ernstige psychische klachten

Published: 19 februari 2018 Laatst bijgewerkt: 23 april 2019

PERSBERICHT 19 feb. 2018 - Klokkenluiders vervullen een belangrijke en onmisbare rol in de samenleving. Voor de klokkenluiders zelf zijn de gevolgen van het melden van misstanden echter dramatisch. Dit blijkt uit nieuw onderzoek van Tilburg University. Circa 80% kampt met zeer negatieve effecten voor werk en inkomen, en bijna 50% met zeer negatieve effecten voor het gezinsleven. Zo'n 45% kampt met bijzonder ernstige psychische klachten zoals zeer ernstige angst- of depressiesymptomen.

Dit zijn de belangrijkste uitkomsten van onderzoek onder 27 Nederlandse klokkenluiders, dat wil zeggen mensen die misstanden hebben gemeld aan inspectiediensten en/of de media, nadat interne meldingen niets opleverden (of alleen tegenwerking). Om een goede indruk te krijgen van de omvang van de ernst van hun psychische klachten, is hun psychische gezondheid vergeleken met mensen met dezelfde demografische kenmerken, met arbeidsongeschikten, met kankerpatiënten, met mensen zonder lichamelijke ziekten en met een doorsnede van de Nederlandse bevolking. De klokkenluiders in het onderzoek zijn bereikt via de Expertgroep Klokkenluiders en het (voormalige) Adviespunt Klokkenluiders. 

Ernstige klachten

Bij klokkenluiders komen ernstige psychische klachten ruim 6 maal zo vaak voor als bij mensen met dezelfde leeftijd, geslacht en andere demografische kenmerken. Hun klachten zijn net zo ernstig als die van de slachtoffers van de vuurwerkramp Enschede 2-3 weken na de ramp. Het onderzoek toont verder dat circa de helft in het afgelopen jaar in GGz behandeling is geweest. Ook is gebleken dat mensen die al (veel) langer klokkenluider zijn, in dezelfde mate met zeer ernstige psychische klachten kampen als mensen die meer recentelijk in die positie terecht zijn gekomen. Dit wijst erop dat veel klokkenluiders kampen met ernstige chronische psychische klachten.

Professionele begeleiding

Deze resultaten onderschrijven het grote belang van een zeer goede en professionele ondersteuning van klokkenluiders. Voorkomen moet worden dat klokkenluiders, zoals nu het geval lijkt te zijn, “de prijs betalen” voor iets waar de samenleving als geheel grote voordelen van heeft. In die zin is te hopen dat het Huis van de Klokkenluiders snel zijn problemen te boven komt, zodat klokkenluiders steun krijgen en beschermd worden tegen alle negatieve effecten van het klokkenluiden.  

Dit onderzoek is, ook in internationaal opzicht, het eerste vergelijkende onderzoek naar de psychische gezondheid van klokkenluiders. Het is ook het eerste onderzoek waarbij gebruik is gemaakt van goed gevalideerde vragenlijsten. De resultaten sluiten nauw aan bij andere studies onder klokkenluiders die toonden dat klokkenluiders erg veel last hebben van het klokkenluider zijn.

Het onderzoek is net gepubliceerd in het tijdschrift Psychological Reports (open access): Velden, P.G. van der, Pecoraro, M., Houwerzijl, M.S. & Meulen, E. van der (2018). Mental Health Problems Among Whistleblowers: A Comparative Study 

Noot voor de pers

Voor vragen over het onderzoek kunt u contact opnemen met dr. Peter G. van der Velden, Tilburg University, via 06-51851494.