Collectivistische en individualistische samenlevingen zijn niet absoluut
PERSBERICHT 10 okt. 2017 - Hoe mensen reageren op dezelfde situatie kan – op z’n minst deels – worden verklaard door hun culturele achtergrond. De tweedeling individualisme-collectivisme (het zogeheten IC-kader) wordt vaak gebruikt om inzicht te krijgen in cross-culturele verschillen ten aanzien van wat mensen voelen en denken en hoe ze zich gedragen in sociale situaties. Sylvia Huwaë laat in haar proefschrift zien dat de reacties van mensen tevens afhangen van de band die ze hebben met de aanwezigen of betrokkenen. Het IC-kader is dan ook niet zo absoluut als soms wel gedacht wordt. De verdediging van Huwaë’s proefschrift vindt plaats op 11 oktober.
Het individualisme heeft betrekking op culturen waarin de banden tussen individuen relatief los zijn en het individueel belang vaak prevaleert boven het groepsbelang. Daartegenover staat het collectivisme dat verwijst naar culturen waarin mensen geïntegreerd zijn in hechte groepen en het groepsbelang over het algemeen voorrang krijgt boven het individueel belang. Toch plaatsen veel onderzoekers sterke vraagtekens bij een aantal van de belangrijkste aannames van dit kader en het nut ervan als universeel model.
Nederlandse, Molukse, Chinese en Indonesische onderzoeksdeelnemers
In dit proefschrift is onderzocht hoe mensen uit individualistische en collectivistische culturen omgaan met hun emoties tijdens sociale interactie met verschillende mensen en hoe ze reageren op transgressies in verschillende situaties. Hiertoe is een combinatie van methodes gebruikt (dagboek, experiment, herinnering, scenario) onder deelnemers met een meer individualistische achtergrond (Nederlands) en een meer collectivistische achtergrond (Chinees, Indonesisch). Er zijn twee studies uitgevoerd onder afstammelingen van Indonesische immigranten (Molukkers) in Nederland.
Het onderzoek in dit proefschrift toonde aan dat, hoewel deelnemers uit individualistische en collectivistische culturen verschilden in de manier waarop ze emoties onderdrukten en reageerden op transgressies (overschrijding van sociale normen), hun reacties ook afhingen van de band die ze hadden met de aanwezigen of betrokkenen. Verder is er vastgesteld dat persoonlijke reacties eveneens belangrijk kunnen zijn in collectivistische culturen en dat in individualistische culturen relationele overwegingen evenzeer meewegen wanneer iemand iets vergeven wordt. Daarnaast wezen de resultaten uit dat het groepsbelang na transgressies geen voorrang kreeg boven het persoonlijk belang bij deelnemers met een collectivistische achtergrond.
Immigranten in individualistische samenlevingen
De bevindingen tonen dan ook een genuanceerd beeld wat betreft de karakterisering van een cultuur als individualistische of collectivistisch. Bovendien wijzen de resultaten met betrekking tot Molukkers in Nederland erop dat hoe langer immigranten met een collectivistische achtergrond in een individualistische maatschappij leven, des te meer hun reacties overeenkomen met die van de leden van de gastmaatschappij.
Sylvia Huwaë (Middelburg) heeft psychologie gestudeerd aan de Radboud Universiteit en werkt als onderzoeker bij wetenschappelijk centrum Tranzo van Tilburg University.
Noot voor de media
Sylvia Huwaë verdedigt haar proefschrift op woensdag 11 oktober in het auditorium van de Tilburg University (Warandelaan 2, Tilburg). Titel: ‘Different cultures, different selves? Suppression of emotions and reactions to transgressions across cultures’ (Andere culturen, andere belangen? Onderdrukking van emoties en reacties op transgressies in culturen). Promotors: prof. dr. Emiel Krahmer, prof. dr. Juliette Schaafsma. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met persvoorlichter Tineke Bennema. Dit kan via tel 06 19678521 of per e-mail: persvoorlichters@tilburguniversity.edu.