woman with camera

De lijfelijkheid van de geest. Fenomenologie van verlies, rouw en herstel

Datum: Tijd: 09:30 Locatie: Campus TiU, Tilburg

Een psychische aandoening heeft invloed op de identiteit. ‘Herstel’ betreft dan ook niet alleen de vermindering van ziekteverschijnselen maar ook aandacht voor de kwetsuren van het zelfbeeld en het zelfvertrouwen. Het gaat om zowel een acceptatie van wat is als om een verbinding met wat kan.
Belangrijke elementen van herstelprocessen zijn verbondenheid met anderen, hoop, identiteit, betekenisgeving en grip op het eigen leven. Dat geldt voor herstel in het licht van psychische kwetsbaarheid en in wezen voor elke situatie van ontregelende ervaringen.

Belangrijke elementen van herstelprocessen zijn verbondenheid met anderen, hoop, identiteit, betekenisgeving en grip op het eigen leven. Dat geldt voor herstel bij psychische aandoeningen en in wezen voor elke ontregelende ervaring.

In de praktijk van de psychiatrie, maar ook bijvoorbeeld bij Justitie en Defensie, zijn herstelprocessen een centraal thema in de begeleiding en hulpverlening, en meer specifiek ook in geestelijke verzorging.

De conferentie wil een bijdrage leveren aan het verder ontwikkelen van het hersteldenken. Het gaat om meer dan een cognitief proces van zelfregulatie. Vanuit de fenomenologie wordt duidelijk dat het bij psychopathologische ervaringen gaat om verlies: mensen voelen zich niet langer ‘thuis’ in de wereld. De kern van de kwetsuren is eenzaamheid.

In de reflecties wordt onderzocht wat het gesprek tussen psychiatrie, fenomenologie en theologie kan bijdragen aan het wetenschappelijk doordenken van herstel vanuit het perspectief van lichamelijkheid. De veronderstelling is dat de integratie van dit lichamelijke perspectief het begrip van verlies, rouw en herstel verdiept, en daarmee ook de begeleiding van mensen die te kampen hebben met deze menselijke fenomenen. Deze verdieping betekent ook de incorporatie van zin- of betekenisverlening in de behandeling en begeleiding van mensen met een psychische aandoening.

Voor de reflectie en met het oog op de verkenningen van de praktijk zijn sprekers uit verschillende disciplines uitgenodigd (psychiatrie, filosofie en theologie) en wordt aandacht besteed aan een werkveld overstijgende benadering van hulpverlening en geestelijke verzorging.

 

Programma

Dagvoorzitters voor beide dagen zijn Bernice Brijan MA, Tilburg School of Catholic Theology, en dr. Erik Olsman, Protestantse Theologische Universiteit.

21 oktober 2021: Wetenschappelijke reflecties

Ochtendprogramma thema Wetenschappelijke verkenning van rouw en herstel
09.30   Opening en welkom door de dagvoorzitters.
09.45   Lichamelijkheid van psychische aandoeningen, prof. dr. Jenny Slatman, hoogleraar Medical Humanities, Tilburg School of Humanities and Digital Sciences.
10.25   Verdriet is het ding met veren: een fenomenologie van de rouw , dr. Zeno van Duppen, psychiater en filosoof, Katholieke Universiteit Leuven.
11.05   Rouw, berouw, herstel, dr. Pieter de Witte, gevangenisaalmoezenier en coördinator Centrum voor Religie, Ethiek en Detentie, Katholieke Universiteit Leuven.
12.00   Afronding ochtendprogramma & Fotopresentatie 1: Hans Janssen.
12.10   Lunchpauze.

Middagprogramma thema Welke vragen komen voort uit de praktijk, die te maken hebben met rouw en herstel?

13.05   Inleiding middagprogramma.               
13.10   Ontwrichting als menswording. Over de onmogelijkheid van herstel in een lijfelijk bestaan, dr. Wouter Kusters, filosoof, taalkundige en publicist.
13.50   Rouwen is meer dan alleen verdriet prof. dr. Paul Moyaert, hoogleraar Hoger Instituut voor Wijsbegeerte, Katholieke Universiteit Leuven.
14.30   Psychiatrie en bestaansvragen – van isoleercel tot ervaringsdeskundigheid, prof. dr. Arjan Braam, bijzonder hoogleraar Psychiatrie en levensbeschouwing, Universiteit voor Humanistiek.
15.10   Afronding middagprogramma & Fotopresentatie 2: Luuk den Hartog.
15.15   Pauze.
15.30   Key-note 'Het geloof dwaalt hier nog in de desolate straten'. Over eenvoud, fatsoen, herstel en geestelijke verzorging, dr. Sjaak Körver, Tilburg School of Catholic Theology en Universitair Centrum voor Geestelijke Verzorging (UCGV).
Met de key-note lezing neemt dr. Sjaak Körver afscheid als universitair hoofddocent TST en directeur van het UCGV.
De key-note lezing wordt besloten met de presentatie van de bundel: Met lichaam en geest. De rituele competentie van geestelijk verzorgers. Onder redactie van Sjaak Körver, Erik Olsman, X. J. Sujin Rosie (Eburon, Delft, 2021).
 

Afscheid Sjaak Körver

16.15  Afscheid van dr. Sjaak Körver met bijdragen van prof. dr. Martin Walton, Protestantse Theologische Universiteit en prof. dr. Henk Witte, de waarnemend decaanTilburg School of Catholic Theology .
17.00   Receptie.

 

22 oktober 2021: De vertaling naar het werkveld

Ochtendprogramma thema: Wat zijn implicaties voor de praktijk, met name voor de geestelijke verzorging?

09.30   Inleiding op het thema door de dagvoorzitters.
09.45   Geestelijke verzorging en herstel na morele kwetsuren, dr. Carmen Schuhmann, universitair docent Praktische humanistiek, Universiteit voor Humanistiek.
10.25   Thuis-zijn in de wereld. Over de rol van lichamelijkheid in de geestelijke verzorging, Bernice Brijan MA, promovenda, Tilburg School of Catholic Theology.
11.05   Pauze.
11.20   Hoop, herstel en geestelijke verzorging, dr. Erik Olsman, universitair hoofddocent Geestelijke verzorging, Protestantse Theologische Universiteit.
12.00   Afronding ochtendprogramma & Fotopresentatie 3: Gerdien Wolthaus Paauw.
12.10   Lunch.

Middagprogramma
13.15   Panelgesprek. Onder leiding van de dagvoorzitters.
14.15   Afronding en vastleggen van inzichten en vooruitblik..
15.00   Afsluiting van de conferentie.

De conferentie is een samenwerking van Luce, Tilburg School of Catholic Theology, UCGV en Protestante Theologische Universiteit.

 

Fotografie

Op drie momenten in het programma presenteren drie fotografen hun werk. De getoonde foto’s zijn gekozen bij de thematiek van de conferentie.

Het gaat om werk van Hans Janssen uit Bergen, Noord-Holland (www.licht-sterk-fotografie.nl), Luuk den Hartog uit Nuenen (www.luukdenhartog.nl) en Gerdien Wolthaus Paauw uit Tiburg (www.paauw.photography).

 

Praktische informatie

Wanneer: 21 en 22 oktober 2021, beide dagen van 9.30-16.30 uur.
Locatie: Campus Tilburg University.
Kosten: €245. Online deelname: €85. Het is mogelijk zich alleen voor de key-note van dr. Sjaak Körver.

Accreditatie SKGV: 3 punten in de categorie Vakbekwaamheid.

De eerder aangekondigde publiekslezing is komen te vervallen.
Voor nadere informatie kunt u mailen naar a.a.m.smeets@uvt.nl.