Een donkere spiegel
Dit vuistdikke boek 'Een donkere spiegel' is het eerste overzichtswerk aangaande katholieke beeldvorming over joden in Nederland. Het neemt zijn vertrekpunt diep in de negentiende eeuw, eindigt niet, zoals gebruikelijk, bij de Tweede Wereldoorlog, maar volgt het spoor tot in onze dagen.
Auteurs zijn dr. Marcel Poorthuis en dr. Theo Salemink, beide verbonden aan de werkgroep RJC.
De katholieke visie op joden blijkt geen homogeen beeld op te leveren: grof antisemitisme is er te vinden naast principiële bestrijding ervan, katholieke kunstenaars met antidemocratische neigingen naast pro-zionistische voorvechters van een mystieke eenheid tussen jodendom en christendom.
Nederlandse situatie
Sinds begin jaren zestig staan brandende vragen op de agenda. Zweeg de kerkelijke leiding over de jodenvervolging? En: is er een intrinsieke band tussen katholicisme en antisemitisme? In katholiek Nederland bestond inderdaad een substantieel antisemitisme. Maar niet of nauwelijks bekend is dat vanaf het begin van de verzuiling er ook een even substantiële kritiek op het antisemitisme voorkwam. Het protest tegen de deportatie van de joden in 1942 door het Nederlandse episcopaat, onder leiding van aartsbisschop Jan de Jong, getuigt hiervan. Waarom weken de Nederlandse katholieken in dit opzicht af van het internationale patroon? Een donkere spiegel geeft een antwoord op deze vragen.
Een donkere spiegel beperkt zich niet tot het antisemitisme. Ook de soms felle katholieke debatten over joden als nationale minderheid, als cultuur, volk en natie, over zionisme en de staat Israël komen aan bod. Protestantse en liberale visies ter vergelijking ontbreken evenmin als joodse stemmen. Zelfs wordt de opkomst van de islam in Nederland als nieuwe factor in de beeldvorming van het jodendom meegenomen.
Beeldvorming
Bijzondere aandacht wordt geschonken aan de beeldvorming over het jodendom als religie. Het christendom, zelf van joodse huize, is - door te bestrijden waaruit het zelf voorkomt - in een symbiotische relatie verwikkeld met het jodendom. Waarom bleef de oude beschuldiging van verblinding, godsmoord, vloek en straf bestaan tot vijftien jaar na de Sjoah? En waarom vond er in de jaren zestig na bijna tweeduizend jaar onveranderlijke anti-joodse christelijke theologie een plotselinge revolutie plaats in de religieuze beeldvorming, zodat het joodse ongeveer synoniem werd met al het goede? Maar ook: waarom bleven progressieve theologen en de vredesbeweging Pax Christi zoveel moeite met de staat Israël houden? Als in een donkere spiegel: zo heeft het katholicisme in Nederland gedurende meer dan een eeuw het Jodendom waargenomen.
Bestellen
U kunt dit boek (ISBN 978 90 5625 216 x) bestellen:
- Bij uw lokale boekhandel
- Bij Valkhof Pers te Nijmegen, tel.: 024 - 360 72 50