TST-Epic-foto | 10-11-2023

Herkenbaarheid van oude kunst

We lopen in vrij snel door verschillende zalen van het Catharijneconvent. Niet dat we de kunst niet waarderen maar omdat we onderweg zijn naar een 15e eeuwse reliekhouder. Dit houten beeld is haar zeer bekend: in het kader van de gastlessen die de Tilburg School of Catholic Theology (TST) voor middelbare scholen organiseert, liet ze de onder meer dit beeld zien. Een sereen glimlachende vrouw – een scherp contrast de tekst van het bijschrift: daar wordt haar gruwelijke marteldood vermeld.

Monique van Dijk-Groeneboer:

‘Je ziet een buste van een vrouw, met een hoofd waar de schedel van open kan. Dat blijken leerlingen intrigerend te vinden. Vooral als je vertelt dat daar, in het hoofd, een reliek bewaard werd.’

Snappen scholieren wat een reliek is?

‘Wel als je begint met de vraag: wie is voor jou een idool? Voor hen gaat het dan om een sportidool of om een popster en daar hebben ze altijd wel iets van bij zich. Op hun telefoon bijvoorbeeld: een foto van een concert waar ze waren. Als je met jongeren in gesprek gaat over de betekenis van beelden als van deze martelares, zitten ze op het puntje van hun stoel. Ze herkennen het. Spannend wordt het als je wijst op het voorbeeld van de gevallen held, zoals de wielrenner Armstrong. Stel, je was een grote fan van hem, wat gebeurt er dan als hij van zijn voetstuk valt? Ga je anders over hem denken? Stel je jezelf kritische vragen? Wat inspireert jou eigenlijk? Dan heb je een gesprek over zaken waar het in het leven om gaat. Ik vind dat erg interessant.’Krijg je dat makkelijk van de grond, zo’n gesprek? ‘Ja, eigenlijk wel. In een museum zijn ze gewend stil te zijn en als de groep te groot wordt, maakt dat het lastiger. Jongens kijken graag stoer en meisjes giechelen angstig over enge botjes, da’s de leeftijd.  Maar wanneer je leerlingen uitdaagt en zij zich veilig genoeg voelen, zijn ze heel open. Ze vinden het leuk om aangesproken te worden. In hun verhalen hoor je dat scholieren heus wel snappen dat geloof, grote verhalen, kracht kan geven als het leven tegen zit, bij dood, oorlog of verdriet. Het is wel zo dat ze religieuze analfabeten zijn, maar vergis je niet: ze zijn pas 16, 17. Op die leeftijd had ik die taal ook niet.  Wat ze te vertellen hebben is verrassend en verrijkend. Wij vinden het dan weer interessant om het verband te leggen met de studie theologie, waar het onder meer over dit soort zaken gaat.’

Hangt er thuis kunst? ‘Ik ben zelf bezig met creatieve dingen. Dat wil ik dan niet per se kunst noemen. Maar er hangen schilderijen. Er hangt schoonheid. Het academisch proces laat zich niet in een keurslijf persen. Zo van “nu ga ik zitten en schrijf ik van negen tot vijf dit artikel van zoveel pagina’s”. Je moet kunnen verwijlen, achterover leunen en dan kijken naar mooie dingen om je gedachtes te ruimte te geven, de geest te laten waaien. Aan de andere kant, achter me dus, staat de boekenkast. Als je daar naar gaat kijken ga je titels lezen. Dat leidt af. Schoonheid doet dat niet, althans voor mij.’