Students

E. du Perronprijs

De prijs

De E. du Perronprijs is een tweejaarlijkse prijs die in 1986 op initiatief van de Gemeente Tilburg en de Tilburg School of Humanities and Digital Sciences (toen nog 'Faculteit der Letteren') werd ingesteld, ter bekroning van mensen of instellingen die zich middels een actieve bijdrage aan de cultuur verdienstelijk hebben gemaakt voor de bevordering van wederzijds begrip en een goede verstandhouding tussen de in Nederland woonachtige bevolkingsgroepen.

De Nederlandse schrijver E. du Perron

De prijs heeft de naam gekregen van de Nederlandse schrijver E. du Perron. In 1899 in Nederlands-Indië geboren uit Europese ouders met Franse wortels, zette hij in 1921 voor het eerst voet aan wal in Europa. In de vijftien jaar van zijn Europese verblijf - hij woonde tot 1932 in België en van 1932 tot 1936 in of nabij Parijs - ontwikkelde hij zich tot een vooraanstaand Nederlands schrijver, die nochtans in de Nederlandse literaire wereld altijd een betrekkelijke outsider is gebleven. Zijn denken over maatschappelijke en politieke vraagstukken werd gestimuleerd door zijn contact met Europese intellectuelen en toen hij in 1936 terugkeerde naar Nederlands-Indië, kwam hij zo diametraal tegenover de koloniale mentaliteit te staan, dat hij de hele koloniale ideologie verwierp en het bestaan van een onafhankelijk Indonesië zo niet steunde, dan toch als onvermijdelijk en wenselijk zag.

'Student of humanity'

Du Perron verviel echter nimmer in wat wij tegenwoordig een 'politiek-correcte' houding zouden noemen. Zijn standpunten werden niet gedicteerd door een bepaalde politieke ideologie, maar kwamen voort uit een grote nieuwsgierigheid naar menselijke drijfveren, inclusief die van zichzelf, uit zijn houding van 'student of humanity', zijn menselijk gevoel en een grote mate van zelfonderzoek en - analyse. Hij bleef altijd individualist 'tot in zijn vingertoppen'.

Vooroorlogse Indië

Zijn grote betrokkenheid bij de vraagstukken van zijn eigen tijd werd gevoed door zijn persoonlijke ervaringen en zijn vriendschappen. Du Perron was een van de weinige blanke Nederlanders die in het Indië van de jaren dertig betekenisvolle vriendschappen sloot met intellectuele Indonesiërs. Zijn autobiografische boek Het land van herkomst en zijn bundel Indies memorandum, waarin hij scherp en gevoelig getuigt van zijn ervaringen in het vooroorlogse Indië van de jaren 1936-1939, zijn zeker belangrijke inspiratiebronnen geweest om de Tilburgse prijs naar hem te noemen. In de tijd die hem resteerde - hij stierf op 14 mei 1940, negen maanden nadat hij zich voor het eerst in zijn leven in Nederland had gevestigd - werkte hij aan boeken over Multatuli, eveneens een schrijver van polemische signatuur die de menselijkheid verdedigde.

Du Perrons polemische instelling werkte verhelderend in het blootleggen van waarden die hem vijandig waren. Hiermee schiep hij ook de afstand die nodig is om tot een zuivere visie te komen. Ironie en een zekere mate van zelfspot zijn hem niet vreemd, zoals blijkt uit verscheidene van zijn boektitels: Bij gebrek aan ernst (1926), Poging tot afstand (1927), De smalle mens (1934) en In deze grootste tijd (1947).

De nieuwsgierige mens

De E. du Perronprijs wil mensen en instellingen bekronen, die in het multiculturele Nederland, evenals Du Perron, door middel van cultuuruitingen in brede zin, grenzen durven te doorbreken en scheidsmuren kunnen slechten. De laureaten van de E. du Perronprijs tonen zich betrokken bij de maatschappij zonder zichzelf daarin te verliezen; zij zoeken hun eigen waarden in relatie tot en soms in confrontatie met die maatschappij. Soms beschikken zij over de instelling van de outsider, die bepaalde dingen scherper ziet dan degenen die in de maalstroom van de gebeurtenissen zijn opgenomen. Zij overstijgen de waan van de dag in hun originele visie en verbeelding daarvan. Zij zijn nieuwsgierig naar de drijfveren van mensen en zoeken zichzelf te definiëren in relatie tot de ander.

Meer over de geschiedenis van de E. du Perronprijs.