Promotie E.O. Meral

Samenvatting

In dit proefschrift bespreek ik onderzoek op het snijvlak van twee menselijke kernkwaliteiten: erbij horen en communiceren. Meer specifiek onderzoek ik of, waarom en hoe mensen praten over sociale uitsluiting. Hoewel sociale uitsluiting vele vormen kan aannemen (zoals afwijzing, ostracisme en sociaal isolement), verwijst het in de kern naar het fysiek of emotioneel gescheiden worden gehouden van andere mensen. Ik stel dat praten over sociale uitsluiting twee kanten heeft. Enerzijds kunnen mensen praten over hun uitsluiting en emotionele en sociale steun krijgen van anderen. Anderzijds kan het delen van dergelijke ervaringen met anderen iemands waarde in de ogen van anderen schaden. Immers, wanneer men praat over sociale uitsluiting, praat men over hoe anderen hen niet waardeerden. Het delen van deze informatie met anderen kan schadelijk zijn voor de reputatie van individuen als anderen hen uiteindelijk negatief beoordelen. 
De bevindingen van talrijke experimenten en onderzoeken tonen aan dat mensen inderdaad terughoudend zijn om dergelijke ervaringen met anderen te delen, waarschijnlijk uit angst voor negatieve evaluatie. In feite lijken mensen, in plaats van met anderen over sociale uitsluiting te praten, deze te negeren en te minimaliseren. Dit schetst een grimmig beeld, waarin personen die sociale uitsluiting ervaren in stilte lijden in plaats van hulp te krijgen van naasten. Dit is zorgwekkend omdat uit het werk van andere wetenschappers blijkt dat langdurige sociale uitsluiting schadelijk kan zijn voor iemands psychische gezondheid. Wat kunnen we doen om mensen te helpen meer over sociale uitsluiting te praten? 
Eén idee is om het bewustzijn over sociale uitsluiting te vergroten, in de hoop dat mensen minder worden uitgesloten en gevoeliger zijn voor elkaars gekwetste gevoelens. In dit proefschrift bespreek ik een programma dat werd uitgevoerd op Nederlandse middelbare scholen dat probeerde het bewustzijn over sociale uitsluiting te vergroten door leerlingen te laten ervaren hoe het voelt om uitgesloten te worden. Leerlingen genoten van het programma en gaven aan dat ze er nieuwe inzichten door kregen. Ik denk dat een andere manier om te helpen zou kunnen zijn om meer onderzoek naar het praten over sociale uitsluiting te stimuleren. Daarom heb ik gewerkt aan de ontwikkeling van een experimenteel paradigma om sociale uitsluiting en communicatie samen te bestuderen, dat we aan andere onderzoekers ter beschikking hebben gesteld. Mijn co-auteurs en ik hopen dat de theoretische en praktische inzichten die dit proefschrift oplevert, meer licht zullen werpen op de aversieve ervaring van sociale uitsluiting.
 

• Locatie: Cobbenhagen building, Aula
• Promotores: prof.  dr. I. van Beest, prof. dr. E. van Dijk
• Copromotores: dr. D. Ren, dr. Y.M.J. Stráznický van Osch