Tilburg University promotie PhD Defense

Promotie L.A.B.M. Wijntjens

Datum: Tijd: 10:00 Locatie: Aula

“Als ik nu sorry zeg, beken ik dan schuld?” Over het aanbieden van excuses in de civiele procedure en de medische tuchtprocedure

  • Locatie: Cobbenhagen building, Aula (ingang via Koopmans building)
  • Promotores: prof. mr. dr. G. van Dijck, prof. dr. J.P.T.M. Gelissen, prof. mr. M.A. Loth

Tilburg University volgt de maatregelen van het Rijksinstituut voor de Volksgezondheid en Milieu (RIVM) rond het coronavirus. Mede op basis van de aangescherpte richtlijnen bieden we voor onze promoties een livestream aan. Deze plechtigheid kan online worden bijgewoond via deze livestream.

Samenvatting

Het ontvangen van excuses wordt door slachtoffers als zeer waardevol ervaren. In de literatuur wordt echter bepleit dat excuses kunnen leiden tot negatieve juridische consequenties voor de aanbieder. Procesvertegenwoordigers en verzekeraars zouden hun cliënten om die reden instrueren om geen excuses aan te bieden. Over de juridische gevolgen van het aanbieden van excuses bestaat nog veel onduidelijkheid. Kunnen slachtoffers aanspraak maken op het ontvangen van excuses? Staat het aanbieden van excuses gelijk aan het erkennen aansprakelijkheid? Wanneer een arts na een medisch incident excuses aanbiedt, erkent hij daarmee dan dat hij een fout heeft gemaakt? Is de overheid schadeplichtig wanneer een bewindspersoon excuses aanbiedt voor een bepaalde handelswijze? Voorbeelden van situaties waarin deze vragen een rol spelen duiken regelmatig op in de media. Denk bijvoorbeeld aan de weigering van het kabinet om excuses aan te bieden voor het slavernijverleden en de wens van wintersporters die het coronavirus opliepen om excuses te ontvangen van de Oostenrijkse overheid.

In dit proefschrift wordt onderzocht wat de rol is van excuses in de civiele procedure en de medische tuchtprocedure. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van een combinatie van onderzoeksmethoden. Naast een literatuuronderzoek, observatieonderzoek en interviewstudie, is een uitgebreid jurisprudentieonderzoek verricht waarbij bijna 4000 uitspraken zijn geanalyseerd. De uitkomsten laten zien dat de in de literatuur benoemde juridische belemmeringen voor het aanbieden van excuses sterk genuanceerd moeten worden. Voorts blijkt dat de belemmeringen die overblijven op een eenvoudige wijze weggenomen kunnen worden. Het onderzoek laat daarnaast zien dat er een scala aan mogelijkheden is om het aanbieden van excuses in de onderzochte procedures te stimuleren. Kortom, de juridische risico’s (voor zover die er al zijn) vallen in het niet bij de positieve effecten van het aanbieden van excuses (zoals het bieden van genoegdoening aan het slachtoffer).

Dit onderzoek biedt nieuwe inzichten in de wijze waarop juridische procedures kunnen worden ingericht zodat ze tegemoetkomen aan de immateriële belangen van slachtoffers. Dit onderzoek biedt daarnaast voor normschenders, procesvertegenwoordigers en verzekeraars meer duidelijkheid onder welke omstandigheden ‘veilig’ excuses kunnen worden aangeboden. Voor rechters biedt dit onderzoek houvast over hoe zij in hun procespraktijk kunnen omgaan met procespartijen die excuses wensen aan te bieden of wensen te ontvangen.