Kwart eeuw Centerdata: ‘Toekomst is aan online surveys’
Hoe helpen data de kwaliteit van leven te verhogen? Kan een jeugdzorginstelling met behulp van data sturen op betere ontwikkeling van kinderen? Zijn er betere pensioenkeuzes te maken met data? Wat vertellen data ons over verstandig lenen? Die vragen stonden centraal op het jubileumcongres van Centerdata waar het 25 jarig bestaan van dit onderzoeksinstituut werd gevierd.
Centerdata werd 25 jaar geleden in het leven geroepen binnen Tilburg University, om methodieken te ontwikkelen waarmee antwoord kan worden gevonden op allerlei vragen over mens en maatschappij. Oprichter prof. dr. ir. Arie Kapteyn, destijds verbonden aan de economische faculteit: "In 1997 zijn wij begonnen met surveys in het CentERpanel. Dat panel namen we, toen nog onder de naam Telepanel, over van de Universiteit van Amsterdam. Het was uniek. We hadden de mogelijkheid om zo’n 1.000 huishoudens te bevragen over uiteenlopende onderwerpen. Daarmee waren we onze tijd ver vooruit.
Met trots zie ik hoe Centerdata is gegroeid. Voor opdrachtgevers als de overheid, universiteiten en andere instellingen bevraagt het instituut nu regelmatig zo’n 5000 huishoudens over allerlei zaken uit het dagelijkse leven van de Nederlandse bevolking. Met deze online surveys in het huidige LISS panel weet Centerdata echt het verschil te maken."
Centerdata bevraagt vandaag de dag regelmatig zo'n 5000 Nederlandse huishoudens over allerlei zaken uit het dagelijks leven - oud-oprichter Arie Kapteyn
Waarde uit data
Kapteyn: "Online surveys hebben de toekomst, meer dan telefonisch en face-to-face onderzoek. Door big data kunnen we de gegevens uit onze surveys verbinden aan andere informatie. Dit geeft ons nog meer inzicht in maatschappelijke thema’s."
In 2000 droeg Kapteyn het stokje over aan prof. dr. Marcel Das, de huidige directeur van Centerdata. Das: ‘Wij willen waarde creëren uit data. Toen we daar net mee begonnen, was dat een onbekend terrein. Er werd toen vaak gevraagd of er wel een markt was voor wetenschappelijke data. Dat hebben we inmiddels onomstotelijk bewezen. Voor ons is daarbij maatschappelijke betrokkenheid maatgevend.’
Prof. dr. Lonneke van de Poll, hoogleraar Kankerepidemiologie en overleving aan Tilburg University en groepsleider bij het Nederlands Kanker Instituut, werkt met Centerdata samen in het verzamelen en duiden van data. De verworven inzichten dragen bij aan verbeteringen in de zorg en ondersteuning van patiënten. "Iedereen in Nederland die kanker heeft gehad, komt in het kankerregistratiesysteem te staan." Deze personen kunnen deelnemen aan Profiles, een onderzoek dat Van de Poll samen met collega’s heeft opgezet. Centerdata zorgt voor de technische infrastructuur van dat onderzoek en verzamelt ter vergelijking data in een normpopulatie. Het project is uniek in de wereld en levert interessante informatie op. Zo is bijvoorbeeld af te lezen of vermoeidheid bij 60-jarige vrouwelijke kankerpatiënten die deelnemen aan Profiles afwijkt van vermoeidheid bij gezonde Nederlandse 60-jarige vrouwen, zoals gemeten in het LISS panel.
Centerdata zorgt voor de technische infrastructuur voor de Profiles studie; een uniek registratiesysteem dat kwaliteit van leven van (ex) kankerpatiënten in kaart brengt - Lonneke van der Poll
Inzicht in financiële beslissingen
Prof. dr. Marike Knoef, hoogleraar Empirische Micro-economie aan de Universiteit van Leiden, directeur van kennisnetwerk Netspar van Tilburg University en tevens plaatsvervangend kroonlid van de SER, begon haar carrière in 2006 bij Centerdata. In haar presentatie toont zij de onmisbaarheid van data voor een goede financiële toekomst.
Vergrijzing, de flexibele arbeidsmarkt en grote verschillen in gezondheid tussen mensen zijn trends die vragen om bijvoorbeeld een ander pensioenbeleid. Ook maken data duidelijk of er teveel of te weinig wordt gespaard. Knoef: ‘Het LISS panel heeft veel bijgedragen aan inzichten over de financiële beslissingen die worden gemaakt. Te zien is dat de staat van het huishoudboekje sterk samenhangt met gezondheid, stress en bijvoorbeeld relaties, zoals bij scheidingen.’
Met data uit LISS panel van Centerdata zien we hoe de staat van het huishoudboekje sterk samenhangt met gezondheid, stress en zelfs relaties - Marike Knoef
Sociale innovatie: gezinnen helpen
Drs. Lian Smits, bestuurder bij Sterk Huis West-Brabant werkt met dr. Patricia Prüfer hoofd Beleidsonderzoek en –analyse van Centerdata, samen in het project Smart Start. Dit project zet data science in om kinderen de beste kansen op een goede toekomst te bieden. De samenstelling van wijken en risico’s op problemen worden vroegtijdig blootgelegd waardoor preventie mogelijk is in de vorm van hulp op maat. Smits:"Als Albert Heijn weet wat ik ga kopen, dan moeten we toch ook kunnen voorspellen in welke wijken problemen gaan ontstaan? En dat blijkt. Met dit project kunnen we voorkomen dat problemen groter worden."
Als Albert Heijn weet wat ik ga kopen, dan moeten we toch ook kunnen voorspellen in welke wijken problemen gaan ontstaan? - Lian Smits, Sterk Huis West-Brabant
Dr. Patricia Prüfer: "Door deze sociale innovatie hoef je niet langer te dweilen met de kraan open. Data over ernstig huiselijk geweld en kindermishandeling in een wijk maken op een positieve manier sturing mogelijk door objectieve en onderbouwde informatie aan te leveren over waar problemen te verwachten zijn. Zo helpen we gezinnen."
Met objectieve data over huislijk geweld en kindermishandeling kunnen we op een positieve manier sturing mogelijk maken en gezinnen helpen - Patricia Prüfer
Dr. Arjan Vliegenthart, directeur-bestuurder van het NIBUD, adviseert aan de hand van data hoe Nederland het beste het huishoudboekje kan bijhouden. Hij haalt gezamenlijk onderzoek met Centerdata aan, dat laat zien dat de keuzes die mensen maken afhangen van de manier waarop financiële informatie gepresenteerd wordt. Winst is te behalen als bijvoorbeeld hypotheekadviseurs niet direct het maximale leenbedrag noemen, maar eerst doorvragen naar de financiële situatie. Mensen lenen dan passender. Vliegenthart: ‘Je kunt met cijfers, data, iets goeds en iets slechts doen. Cijfers doen er toe als je mensen wilt helpen. Ze kunnen helpen om financieel verstandigere keuzes te maken.’
Cijfers doen ertoe als je mensen wilt helpen - Arjen Vliegenthart, Nibud
Meer weten?
Verdere informatie is te verkrijgen bij Patricia Prüfer, hoofd Beleidsonderzoek en –analyse Centerdata, telefoon +31 (0)13 206 35 33, +31 (0)6 1562 6647, e-mail patricia.prufer@centerdata.nl, of Marcel Das, algemeen directeur Centerdata, telefoon +31 (0)13 206 35 00, e-mail marcel.das@centerdata.nl.