Afscheidsrede theoloog Peter Jonkers: Religieuze waarheid, wijsheid en de uitdaging van het pluralisme
In zijn afscheidsrede op 4 juni gaat prof. dr. Peter Jonkers in op de positie van religieuze mensen in onze moderne maatschappij. Zij voelen zich daarin vaak geklemd tussen hun aanspraken op de waarheid van hun geloof en de publieke opinie. De heersende teneur is dat dergelijke aanspraken worden gezien als een intolerante machtsgreep en een bedreiging van het levensbeschouwelijke pluralisme. Jonkers pleit voor het begrip religieuze gastvrijheid, waarin de onherleidbare eigenheid van geloofservaringen en -waarheid aan de ene kant worden erkend, maar tegelijkertijd groepen open staan om van anderen te leren.
Voor gelovigen is hun geloof van fundamenteel belang voor een leven in de waarheid. In de praktijk betekent dat dat gelovigen hun leven richten op wat door hun geloofstraditie geleerd wordt.
Maar dat uitgangspunt staat loodrecht op de neiging van onze tijd om religieuze waarheid te reduceren tot datgene wat iemand spontaan als waar of goed aanvoelt. In onze maatschappij zijn mensen vaak alleen gevoelig voor de complexiteit van hun eigen concrete situatie, maar niet in staat of van zins om een breder standpunt in te nemen, zoals dat door een religieuze (of seculiere) traditie als objectief oriëntatiepunt voor het goede leven wordt aangereikt.
Religieuze gastvrijheid
Jonkers stelt met de metafoor van de toren van Babel over talen, dat in onze maatschappij er geen objectieve waarheid meer is waaraan alle overtuigingen en ervaringen kunnen worden afgemeten. Als we een dergelijke ontbreken van een universele standaard erkennen in het religieuze en levensbeschouwelijke pluralisme, dan kun je gaan spreken over ‘talige gastvrijheid’.
Dat houdt in dat de belangrijkste reden om onze religieuze waarheidsaanspraken te delen met anderen is dat we als relationele wezens iets kunnen leren van de religieuze ander. Alleen door de uitdaging van het vreemde te aanvaarden kunnen we gevoelig worden voor de vreemdheid van onze eigen religieuze waarheden voor onszelf. Met andere woorden, religieuze gastvrijheid stelt ons in staat om ons bewust te worden van de mogelijkheden en grenzen van onze eigen religie en die van de religieuze ander.
Contact
Het afscheid vindt plaats op 4 juni van 16.15 tot 17.15 (livestream) in de aula. De rede is getiteld: Religieuze waarheid, wijsheid en de uitdaging van het pluralisme. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met woordvoerder Tineke Bennema, persvoorlichters@tilburguniversity.edu of tel. 06 19678521.