woman with camera

Afscheid Sjaak Kroon: Carnaval en identiteit: 'Je mag nooit jezelf of je afkomst verloochenen'

Published: 25 mei 2022 Laatst bijgewerkt: 25 mei 2022

16 stemmen.


De uitverkiezing van een Molukse prins carnaval in het Noord-Limburgse Middelaar bracht in 2011 de nodige pennen, toetsen en tongen in beweging. Maar de prins deed het fantastisch en gaf het traditionele carnaval in Middelaar een extra dimensie. Scheidend hoogleraar Sjaak Kroon van de Tilburg School of Humanities and Digital Sciences gaat in zijn afscheidsrede op zoek naar het antwoord op de vraag hoe dat kwam. Hij vindt een verklaring in Mikhail Bakhtins theorie van het carnavaleske waarin verandering centraal staat.

Volgens Bakhtin is de essentie van carnaval de tijdelijke transformatie. Tijdens het carnaval is alles anders en gelden andere regels en wetten dan in het normale leven. De normale orde en hiërarchie worden doorbroken, iedereen is gelijk en mensen nemen een andere gedaante aan. Mannen verkleed als vrouw, leken als priesters, burgers als koningen, tovenaars, exoten, clowns met allerhande maskers – het kan allemaal. Maar op Aswoensdag is alles weer normaal. Dag geldt ook voor de prins: bij zijn uitverkiezing ligt zijn aftreden al vast. En precies dat maakte deze prins, Eli Wattimena, bijzonder. Hij trad wel af als prins maar legde daarmee niet ook zijn herkomst en etniciteit af. 

Ideale mix van Molukse en Middelaarse identiteit

Het verhaal van de zwarte prins speelt zich af in de context van globalisering en diversiteit en in het jaar dat de PVV bij de Kamerverkiezingen in Limburg de meeste stemmen haalde. Maar moeiteloos combineerde de prins zijn Molukse en Middelaarse identiteit tot een ideale mix die de (beperkte) kritiek op zijn uitverkiezing moeiteloos deed verstommen. Als onderdeel van de hechte identiteitsgemeenschap van carnavalsvierders bezorgde hij carnavalsvereniging De Krölstarte een onvergetelijk carnaval. 

Sjaak Kroon (1954) is emeritus-hoogleraar bij het departement Cultuurwetenschappen van de Tilburg School of Humanities and Digital Sciences, Tilburg University. Hij studeerde Nederlandse Taal- en Letterkunde aan de Katholieke Universiteit Nijmegen (1972-1978) met als specialisatie sociolinguïstiek. Na zijn studie werkte hij een jaar als leraar Nederlands op het Stedelijk Lyceum in Zutphen. Hij promoveerde in 1985 aan de KUN op het proefschrift Grammatica en communicatie in het onderwijs Nederlands. Sinds 1 januari 1984 is hij verbonden aan Tilburg University. Daar was hij van 2006 tot 2020 hoogleraar Meertaligheid in de Multiculturele Samenleving en leidde hij van 2006 tot 2016 het departement Cultuurwetenschappen. 


Noot voor de pers
Prof. Sjaak kroon neemt afscheid op 3 juni om 16.15 uur in de aula met livestream.  De rede is getiteld: De Zwarte Prins. Over globalisering, cultuur en carnaval.  Voor meer informatie kunt u contact opnemen met  persvoorlichters@tilburguniversity.edu.