Druk om gelukkig te zijn gevaar voor psychisch welzijn
De maatschappelijke druk om geluk na te streven, lijkt ironisch genoeg ongunstige gevolgen te hebben voor het psychisch welzijn van mensen. Vooral in landen die hoog scoren op de World Happiness Index (WHI), is er een sterk verband tussen het gevoel gelukkig te moeten zijn en de mate waarin mensen werkelijk gevoelens zoals verdriet, somberheid, vermoeidheid of angst ervaren. Een meer evenwichtig maatschappelijk discours, met aandacht voor negatieve emoties en de waarde daarvan, kan helpen om het stigma rondom negatieve emoties te verminderen.
Dit blijkt uit cross-cultureel onderzoek van Egon Dejonckheere (Medische en klinische psychologie), naar de mate waarin de ervaren maatschappelijke druk om gelukkig te zijn samenhangt met psychisch welzijn. Hiervoor werden ruim 7.400 deelnemers bevraagd in 40 landen wereldwijd. Gemiddeld gezien voorspelt een grotere ervaren druk verminderd psychisch welzijn. Mensen die meer druk ervaren zijn over het algemeen minder tevreden met hun leven, voelen minder positieve emoties en zijn vaker somber, angstig of vermoeid.
Deze relatie is niet in alle landen even sterk. Een belangrijke voorspeller voor de sterkte van deze verbanden is de World Happiness Index die jaarlijks door de Verenigde Naties wordt uitgebracht. Mensen uit landen die hoog scoren op de WHI, hebben veel meer last van de druk om gelukkig te zijn. In Nederland (plek 5 in de WHI van 2021) is het verband tussen de druk om gelukkig te zijn en psychologisch welzijn voor de meeste indicatoren ongeveer dubbel zo sterk dan pakweg Uganda of Ukraine (plek 119 en 110 in de WHI van 2021).
Egon Dejonckheere: “Ons onderzoek laat zien dat culturele factoren wel degelijk een belangrijke rol spelen in ons welzijn. In zeer gelukkige landen speelt de maatschappelijke druk om gelukkig te zijn op alle vlakken van het leven: werk, sociale relaties en op het vlak van mentale en fysieke gezondheid. ‘The pursuit of happiness’ voert overal de boventoon, op sociale media, in zelfhulpboeken en in reclames. Doordat je alleen maar schijnbaar gelukkige mensen ziet, valt het extra op als je van de geluksnorm afwijkt. Hierdoor kunnen mensen die niet aan de standaard voldoen een negatiever zelfbeeld krijgen en zich nog slechter voelen. Negatieve emoties lijken vaak onaanvaardbaar. Op verdriet, rouw en angst ligt nog altijd een stigma. Beleidsmakers zouden moeten streven naar een meer evenwichtig maatschappelijk discours. Bijvoorbeeld met campagnes die erop gericht zijn het stigma van negatieve emoties weg te halen en het nut en de waarde van deze gevoelens te benadrukken, want dat hebben ze wel degelijk.”
Noot voor de pers
Egon Dejonckheere is per 1 februari 2022 Universitair Docent bij het departement Medische en Klinische Psychologie, Tilburg School of Social and Behavioral Sciences. Hij is tevens verbonden aan de vakgroep Kwantitatieve Psychologie en Individuele Verschillen van de KU Leuven waar hij gefinancierd wordt door het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek.
Het paper getiteld Perceiving societal pressure to be happy is linked to poor well-being, especially in happy nations is te downloaden via https://www.nature.com/articles/s41598-021-04262-z
Neem voor meer informatie contact op met persvoorlichting Tilburg University via 013-466 26 85 of f.j.trommels@tilburguniversity.edu.