woman with camera

Filosoof Donald Loose wint Socratesbeker 2020 voor beste filosofieboek

Published: 22 juni 2020 Laatst bijgewerkt: 13 januari 2022

De jury van de Socratesbeker heeft op zondagavond 21 juni 2020 bekendgemaakt dat emeritus hoogleraar wijsbegeerte Donald Loose de prijs in de wacht heeft gesleept met zijn boek 'Over vriendschap. De praktische filosofie van Kant'. 

De Socratesbeker wordt ieder jaar uitgereikt aan de auteur van het meest urgente, oorspronkelijke en prikkelende Nederlandstalige filosofieboek dat in het voorgaande jaar – in dit geval dus 2019 – verscheen.

De jury heeft gekozen voor het boek dat zij filosofisch het stevigst doortimmerd achtte, een boek dat een brug slaat naar de publieksfilosofie vanuit de academische filosofie, door een uitzonderlijke filosofische precisie te combineren met een thema dat eenieder aangaat. Een exercitie die bovendien een grote filosoof opnieuw toegankelijk maakt voor een breder publiek en, in diezelfde beweging, een ogenschijnlijk alledaags thema filosofisch verdiept.

Thema vriendschap maakt iedere lezer tot een potentiële gesprekspartner

Over het werk schrijven ze: “In zijn boek over vriendschap heeft Donald Loose een kunststukje geleverd waartoe weinigen in staat zijn. Voor een breed publiek heeft hij op zo’n manier toegang verschaft tot een van de grote denkers uit de westerse traditie dat deze deelgenoot wordt van een actueel en levend denken dat openstaat voor de wereld waarin wij leven. De keuze voor het thema vriendschap maakt iedere lezer tot een potentiële gesprekspartner; iedereen heeft immers wel een mening over vriendschap. Loose laat zien dat Kant daaraan niet nog eens een zoveelste mening toevoegt, maar helpt om de vele nuances in kaart te brengen die meespelen als je je de vraag stelt wat vriendschap eigenlijk is. Daarbij is het van belang dat de bepalingen van de vriendschap (waarin liefde en respect centraal staan) in een notendop tot uitdrukking brengen waar Kants hele filosofie voor staat. Vriendschap kan in verband gebracht worden met vele domeinen van de werkelijkheid (moraliteit, religie, literatuur, politiek) die elk op eigen wijze bepaald worden door aantrekking en afstoting.”

De jury – bestaande uit Bastiaan Rijpkema (Universiteit Leiden), Paul Cobben (emeritus-hoogleraar Universiteit van Tilburg), Mariska Jansen (publicist en journalist), Marnix Verplancke (journalist De Morgen en Knack) en Rosan Hollak (journalist NRC Handelsblad) – las meer dan negentig inzendingen: stuk voor stuk nieuw Nederlandstalig werk. Het toont een breed en meerstemmig debat, waarin klassieke filosofen en thema’s terugkeren (van Kant tot de verdeling van rijkdom), maar ook prangende maatschappelijke vragen aan een filosofisch onderzoek worden onderworpen (van artificial intelligence tot klimaat).

De shortlist van de Socratesbeker 2020 laat de breedte van de Nederlandstalige filosofie nadrukkelijk zien. De genomineerden vertegenwoordigen onder meer de ethiek, de politieke filosofie en de kunstfilosofie; hun stijlen bestrijken haast het volledige stilistische spectrum, van traktaat tot de persoonlijke vertelling.

Bron: Maand van de Filosofie