Kloof tussen wetgeving en praktijk nadelig voor effectiviteit leeftijdsgrens voor alcohol
In Nederland is de leeftijdsgrens voor het kopen van alcohol in 2014 van 16 naar 18 jaar gegaan. Ook is in 2013 het toezicht op de Drank- en Horecawet gedecentraliseerd naar gemeenten. Deze ontwikkelingen brachten onbedoeld positieve en negatieve effecten met zich mee, die leidden tot een zekere kloof tussen wetgeving en de soms grillige praktijk. Naleving en handhaving, cruciale elementen voor optimale effectiviteit van de leeftijdsgrensverhoging, schieten daardoor nog weleens tekort. Er is daarom meer inzicht nodig in de implementatie van de wetgeving en de onbedoeld positieve en negatieve effecten die hier invloed op kunnen hebben.
Dit blijkt uit promotieonderzoek van Ruud Roodbeen (Tranzo, Tilburg University). Hij onderzocht de rol van de implementatie van de leeftijdsverhoging, met als kernelementen naleving, handhaving en niet-beoogde impact. “Het stellen van een leeftijdsgrens op zich is effectief: uit internationaal onderzoek blijkt dat minder jongeren hierdoor alcohol drinken. Ook in Nederland zien we dit. Aan de andere kant zie je dat cijfers rond bijvoorbeeld ‘binge drinking’ (meer dan 5 consumpties bij eenzelfde gelegenheid) stabiliseren. De effectiviteit van wetgeving ligt dus genuanceerd”, stelt Roodbeen. “Er is sprake van een kloof tussen de landelijke wetgeving en de realiteit in de gemeenten, wat leidt tot onvoorziene en soms ongewenste effecten.”
Om de impact van de leeftijdsverhoging te optimaliseren, moet de nadruk worden gelegd op zaken die naar verwachting de beschikbaarheid en het gebruik van alcohol bij minderjarigen zullen verminderen. Bijvoorbeeld zelfregulerende leeftijdscontrolemaatregelen van alcoholverkopers. Daarnaast moeten zaken die naar verwachting het alcoholgebruik van minderjarigen doen toenemen worden tegengegaan. Denk aan jongeren die alcohol laten aanschaffen door een oudere vriend of familielid.
Om beter te kunnen anticiperen op de gewenste en ongewenste impact van alcoholbeleid, moeten zaken die invloed hebben op de implementatie en de niet-beoogde effecten beter in kaart gebracht worden. Ook moet hier meer oog voor zijn in internationaal wetenschappelijk onderzoek. Met de ingang van de nieuwe Alcoholwet in Nederland per 1 juli dit jaar en de gestelde doelen in het preventieakkoord, is het belangrijk dat beleidsmakers en onderzoekers rekening houden met deze inzichten en deze opnemen in de onderzoeksagenda op het gebied van alcoholbeleid.
Noot voor de pers
Ruud Roodbeen verdedigt zijn proefschrift op 9 juli om 13:30 aan Tilburg University. De promotie is te volgen via livestream. De titel van het proefschrift is Beyond legislation: gaining insight into impact of raising the minimum legal drinking age. Promotoren zijn prof. dr. Dike van de Mheen, prof. dr. ir. Roland Friele, copromotor is dr. Karen Schelleman-Offermans.
Neem voor meer informatie of een digitaal exemplaar van het proefschrift contact op met persvoorlichting vanTilburg University, via persvoorlichters@tilburguniversity.edu of 013 - 466 4000.