woman with camera

200.000 vluchtelingen in Libië tot slaaf gemaakt en verhandeld tussen 2017-2021

Published: 24 januari 2023 Laatst bijgewerkt: 20 juli 2023

Mensenhandelaars verhandelen Eritrese vluchtelingen en maken ze tot slaaf in Libië, waar zij worden gemarteld, misbruikt en verkracht om familieleden te dwingen losgeld te betalen voor hun vrijlating. Als ze ontsnappen en de Middellandse Zee halen, lopen ze het risico onderschept en teruggestuurd te worden naar Libië of op zee te sterven. Dat zijn conclusies uit het onderzoek onder leiding van hoogleraar Mirjam van Reisen in het boek “ENSLAVED. Trapped and Trafficked in Digital Black Holes: Human Trafficking Trajectories to Libya” dat deze week is verschenen.

Met vernuftige digitale methodes zoals een label met een digitale code voeren mensensmokkelaars vluchtelingen mee via een reeks "zwarte gaten", digitale vacuüms. Daarmee wordt hun toegang tot digitale technologieën en connectiviteit gecontroleerd. De vluchtelingen die op de vlucht zijn voor de dictatuur in hun land, worden misbruikt, afgeperst en onderworpen aan seksueel geweld. Velen sterven onderweg.

In de periode van dit onderzoek (2017-2021) zijn naar voorzichtige schatting ten minste tweehonderdduizend vluchtelingen - mannen, vrouwen en kinderen - het slachtoffer geworden van mensenhandel voor losgeld in Libië. Het merendeel van de vluchtelingen komt uit Eritrea. Er gaat vermoedelijk meer dan één miljard US dollar om in deze criminaliteit.

Beleid EU wakkert slavenhandel aan

In dit boek betogen de onderzoekers dat ongelijke toegang tot en controle over digitale technologieën en connectiviteit de slavenhandel mede mogelijk maakt. Ook het beleid van de Europese Unie, Libië en andere landen in de Hoorn van Afrika, heeft deze situatie laten voortduren en zelfs aangewakkerd. Zonder legale uitweg raken Eritreeërs gevangen in een cyclus van mensenhandel waaruit het moeilijk, zo niet onmogelijk, is om te ontsnappen. 

Het onderzoek kwam tot stand door contact met vluchtelingen ter plaatse, die erin slaagden om geheime opnames te maken en te sturen of in het geheim te communiceren met een telefoon, via sociale media. Het merendeel van de interviews die werden uitgevoerd met vluchtelingen die wisten te ontsnappen vonden plaats in omringende landen, zoals in Niger, Sudan en Tunesië. Ook werden interviews afgenomen met vluchtelingen die Europa hadden bereikt.

Deze gedetailleerde etnografische studie identificeert de routes, de modus operandi, de organisatie en de belangrijkste actoren die betrokken zijn bij de mensenhandel voor losgeld van vluchtelingen en migranten. Deze hebben dringend bescherming nodig conform internationaal recht.

Het boek maakt deel uit van de reeks GAIC Research Network and African studies uitgegeven door Langaa RPCIG en levert een belangrijke bijdrage aan de literatuur over mensenhandel, migratiestudies, Afrikaanse studies, moderne slavernij, sociale bescherming en bestuur.

Het grootschalig onderzoek vond stand onder leiding van prof. dr. Mirjam van Reisen, die de leerstoel Internationale Betrekkingen, Innovatie en Zorg bekleedt bij Tilburg University, in samenwerking met prof. dr. Munyaradzi Mawere, hoogleraar Extraordinarius Interdisciplinary Research aan Unisa University. Hij is tevens hoogleraar Afrikaanse Studies en bekleedt de onderzoeksleerstoel aan de Great Zimbabwe University. Klara Smits is promovendus aan de Tilburg University en gespecialiseerd in mensenhandeltrajecten van Eritrea naar Libië. Morgane Wirtz is promovenda aan Tilburg University en onderzoekt mensenhandel en seksueel geweld in Libië.

Contact
Voor meer informatie voor het boek en de auteurs, kunt u contact opnemen met klarasmits@gmail.com en persvoorlichters@tilburguniversity.edu, tel. 013 4664000.  Het boek en meer info over de auteurs is te vinden op: ENSLAVED. Trapped and Trafficked in Digital Black Holes: Human Trafficking Trajectories to Libya