“Meer aandacht nodig voor (kinder)rechter in rechtspraak onder druk”

In zijn rede vraagt Paul Vlaardingerbroek aandacht voor de rechtspraak die in het nauw gedreven lijkt te worden, door allerlei turbulente ontwikkelingen van binnenuit en buitenaf.

Zo staat hij stil bij de digitalisering van de rechtspraak, verfijning van wet- en regelgeving, de ontwikkeling van professionele standaarden voor de rechtspraak, groter belang van procesreglementen, toenemende kritiek op de rechterlijke macht vanuit de samenleving en een toenemende werkdruk waardoor te weinig of geen tijd meer is voor de broodnodige verdieping.

Bij al deze ontwikkelingen moet meer aandacht komen voor de persoon van de rechter, aldus Vlaardingerbroek. Hij of zij is degene die de moeilijkste beslissingen moet nemen en liefst zodanig dat er twee winnaars uit de strijd komen, opdat de gevonden oplossing stand houdt. Dat geldt wellicht nog het meest voor kinder- en jeugdrechters, omdat zij beslissen over ingrijpende zaken als het al dan niet weghalen van een kind bij de ouders, of vervangende toestemming voor een medische behandeling.

Volgens Vlaardingerbroek zouden kinderrechters vaker in een meervoudige kamer moeten beslissen, waarbij het wenselijk is als ook lekenrechters (gedragswetenschappers of medische deskundigen) in die kamer zitting kunnen nemen. Ook zou het wenselijk zijn als de rechtbank de beschikking heeft over deskundigen die meteen op verzoek van de rechter (artsen, psychiaters en gedragswetenschappers) onderzoek kunnen doen naar de psychische of lichamelijke gesteldheid van het kind of specifieke gezinsproblematiek. Verder zou de rechtbank moeten beschikken over eigen mediators, die meteen na of tijdens de zitting met partijen aan de slag kunnen. Deze rechtbank-plus bestaat al in andere landen. Net als veel andere experimenten in de rechtspraak gaat dat geld kosten, maar de kost gaat meestal voor de baat uit, aldus Vlaardingerbroek. Hij ziet te vaak gebeuren dat er niet geïnvesteerd wordt in vernieuwing van de rechtspraak.

Als het gaat om burgers verwacht Vlaardingerbroek dat zij gebaat zouden zijn met een makkelijke toegankelijke helpdesk van de rechterlijke macht. Burgers zouden daar met zowel eenvoudige als complexe vragen terecht moeten kunnen voor advies en hulp om verantwoorde keuzes te maken.

Ook gaat hij in zijn afscheidsrede in op het belang van goede tegenspelers van de rechtbank, in het bijzonder kwalitatief goede familie- en jeugdrechtadvocaten en een meer proactieve Raad voor de Kinderbescherming.

Prof. mr. Paul Vlaardingerbroek (1951) was sinds 1 mei 1984 werkzaam in Tilburg. Daarvoor werkte hij als hulpverlener in de kinderbescherming en volgde hij een avondopleiding Nederlands Recht. Sinds 1997 was hij hoogleraar Familie-en Jeugdrecht aan Tilburg University. Sinds 1994 is hij als rechter-plaatsvervanger verbonden aan de Rechtbank Rotterdam en vanaf 1997 is hij tevens raadsheer-plaatsvervanger in het Gerechtshof 's-Hertogenbosch. In april 2014 werd hij benoemd tot plv.-voorzitter in het Regionaal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg te Eindhoven. Ook is hij is bestuurslid (geweest) in diverse organisaties, zoals de Nederlandse Gezinsraad, de Stichting Kinderpostzegels, het OranjeFonds, de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming, de International Society of Family Law (president van 2005-2008), de Vereniging voor Familie- en Jeugdrecht, de Internationale Arbeitsgemeinschaft für Jugendfragen (als delegatieleider voor Nederland), het Centrum Internationale Kinderontvoering.