woman with camera

Een geloofwaardig politiek leider is concreet, consistent en menselijk

Published: 04 oktober 2018 Laatst bijgewerkt: 11 april 2019

PERSBERICHT 4 oktober - Wat maakt een politiek leider geloofwaardig? Het publieke debat in Nederland laat zien dat geloofwaardigheid mede bepaald wordt door de mate waarin leiders bekwaam, betrokken en betrouwbaar worden gevonden. Politiek leiders hebben daar zelf ook invloed op.

Dat concludeert Sabine van Zuydam in het promotieonderzoek dat ze op 15 oktober 2018 verdedigt aan Tilburg University.

Geloofwaardigheid is essentieel voor politiek leiders om de noodzakelijke steun voor hun plannen, ideeën en handelen te verwerven. Maar geloofwaardigheid is niet vanzelfsprekend. Het is niet iets wat leiders bezitten, het is niet een onderdeel van hun persoonlijkheid, maar het is iets wat door een publiek – bijvoorbeeld een publiek van burgers – wordt toebedeeld. Zij bepalen steeds opnieuw of een leider al dan niet hun geloof waard is. Maar hoe?

Sabine van Zuydam, werkzaam aan het Tilburg Institute of Governance, onderzocht op basis van enquêtes en een analyse van televisieoptredens, krantenartikelen en tweets wat maakt dat politiek leiders in Nederland volgens burgers geloofwaardig zijn, zowel tijdens verkiezingen als daarbuiten. Om te begrijpen waarom leiders als zodanig worden ervaren, introduceerde ze het concept ‘geloofwaardigheid in actie’ (enacted credibility). Dat begrip helpt te analyseren hoe geloofwaardigheid tot stand komt in de relatie tussen politiek leiders, burgers en anderen in het publieke debat in de media.

Onderzoeksresultaten

Uit het onderzoek blijkt dat het wordt gewaardeerd als lijsttrekkers, ministers en fractievoorzitters in hun tv-optredens

  1. specifiek zijn ten aanzien van problemen en oplossingen,
  2. consistent zijn in hun uitspraken en handelen, en 
  3. hun menselijke kant laten zien, waarmee het publiek zich kan identificeren.

Dit helpt politiek leiders om het publiek te overtuigen van hun bekwaamheid, betrouwbaarheid en betrokkenheid. Daarnaast blijkt geloofwaardigheid ambtsgebonden: in overeenstemming met de rol van een ambt in de democratie worden andere eisen aan politiek leiders gesteld.

Aanbevelingen

De ambtsgebondenheid van geloofwaardigheid betekent dat een geloofwaardig leider in het ene ambt niet automatisch tot zijn recht komt in het andere ambt. Een politicus die van baan verandert zou dan ook zorgvuldig moeten overwegen in hoeverre hij/zij het publiek ervan kan overtuigen van het bezit van de benodigde geloofwaardigheidseigenschappen voor een ander ambt.

Bovendien laten de resultaten volgens Van Zuydam zien dat geloofwaardigheid zowel wordt bepaald door de manier waarop over politiek leiders wordt gesproken in het publieke debat in de media, als door het handelen van politiek leiders zelf. Het proefschrift biedt politiek leiders inzicht in waar het publiek naar op zoek is en handvatten voor het vormgeven van hun optredens.

Noot voor de pers

Sabine van Zuydam promoveert op maandag 15 oktober 2018 om 14:00 uur in de aula van Tilburg University. Titel proefschrift: The credibility challenge of political leaders: Enacting competence, trustworthiness, and caring [De geloofwaardigheidsuitdaging van politiek leiders: Bekwaamheid, betrouwbaarheid en betrokkenheid in de praktijk]. Promotoren: prof. dr. Frank Hendriks en dr. Tamara Metze. Een recensie-exemplaar van het proefschrift is op de vragen bij persvoorlichters@tilburguniversity.edu. Sabine van Zuydam is bereikbaar via 013 - 466 4649, email s.vanzuydam@tilburguniversity.edu.