woman with camera

Klimaatonderzoekers moeten meer zorgdragen voor visuele communicatie klimaatverandering

Published: 18 mei 2017 Laatst bijgewerkt: 04 juli 2023

Klimaatonderzoekers moeten beter nadenken over hoe zij de boodschap over klimaatverandering duidelijk kunnen maken aan het grote publiek. Dat stelt hoogleraar communicatie en cognitie Fons Maes in een publicatie in Nature. Hoewel er een massa visuele en digitale informatie over het klimaat beschikbaar is, wordt daarin zelden rekening gehouden met een grote en zeer kwetsbare doelgroep: de laaggeletterden, stelt hij.

Volgens Maes is de informatie in rapporten en campagnes over het klimaat niet toegankelijk en veel te moeilijk. Klimaatwetenschappers zouden veel meer kunnen bereiken als zij zich inleven in het publiek dat ze willen aanspreken. Ze zouden daarbij als voorbeeld kunnen nemen de medische wetenschap, waar in vele tijdschriften ruimte is voor onderzoek over gezondheidscommunicatie, ook gericht op laaggeletterden. Maes noemt het ‘opmerkelijk en ontoelaatbaar’ dat dit bij de klimaatwetenschappen blijkbaar geen prioriteit heeft.

Symbolen verkeerd begrepen

Maes richt die boodschap niet alleen aan klimaatwetenschappers, maar ook aan cognitie- en communicatiewetenschappers. Hij bestrijdt verder de gedachte dat communicatie aan laaggeletterden kan worden opgelost door simpelweg beeldcommunicatie te gebruiken. Ook die vraagt immers geletterdheid, ook die is gebaseerd op conventies en is afhankelijk van cultuur, net zoals dat bij taal het geval is. Zo kunnen symbolen als spraak- en gedachten wolkjes, mathematische weergaven, kruisjes als verboden tekens, pijlen, actielijnen en  emoticons als roze hartjes voor verliefd zijn, verschillend worden uitgelegd.

Beter begrip van klimaatverandering zou een basisrecht voor iedereen moeten zijn, dat is een voorwaarde voor mensen om zich een mening te vormen, en van daaruit in actie te komen, vindt hij. ‘We moeten de basiskennis over het klimaat identificeren en die met inbreng van verschillende disciplines toegankelijk maken voor een zo groot mogelijk publiek, inclusief de laaggeletterden, die vaak eerst door klimaatveranderingen worden bedreigd.’

Fons Maes is hoogleraar en hoofd van het departement Communicatie- en Informatiewetenschappen van Tilburg School of Humanities. Hij bestudeert de interactie van visuele en verbale systemen in menselijke communicatie, zoals visuele communicatie in voorlichting. Tijdschriften van de Nature-groep zijn vooral een aangelegenheid voor beta-wetenschappers. Bijdragen van communicatie- of cognitiewetenschappers komen er zelden in voor.

Noot voor de pers

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met woordvoerder Tineke Bennema, via persvoorlichters@tilburguniversity.edu of tel. 06 19678521.