Doorbreek taboe dat wetenschappers geen fouten kunnen maken
Wetenschappers zijn net mensen. Ook zij maken fouten, kampen met vooroordelen en hebben soms de neiging patronen te zien die er niet zijn. Dat concludeert Coosje Veldkamp in haar proefschrift The Human Fallibility of Scientists) dat ze op 8 november verdedigt aan Tilburg University
Veldkamp gaat in op de actuele thematiek rond betrouwbaarheid en repliceerbaarheid van wetenschappelijk onderzoek. De feilbaarheid van wetenschappers moet meer worden onderkend en er zullen methoden ontwikkeld moeten worden tegen het maken van fouten en het tegengaan van vooroordelen.
Superieur zelfbeeld
De promovenda legde aan duizenden wetenschappers (waaronder Nobelprijswinnaars) en buitenstaanders de vraag voor of zij (collega-)wetenschappers objectiever, rationeler, intelligenter, integerder en coöperatiever vonden dan andere hoogopgeleiden. Dat beeld werd inderdaad bevestigd. Echter, tegen haar verwachting in schatten wetenschappers zichzelf zelfs nog beter in.
Pre-registratie
Met behulp van het softwarepakket Statcheck ging Veldkamp op zoek naar fouten in psychologisch onderzoek. Ze stuitte op eenvoudige rekenfouten, typefouten en afrondingsfouten in de rapportage van statistische resultaten. Hoe kun je dergelijke fouten voorkomen en beperken? Een optie is het inzetten van het zogenaamde ‘co-piloot model’, waarbij statistische analyses altijd worden uitgevoerd door zeker twee personen. Wat verder kan helpen is pre-registratie, het vooraf bespreken en specificeren van onderzoekshypotheses, aangeven hoe data worden verzameld en wat precies wordt gerapporteerd in de publicatie. Maar zelfs gedetailleerde pre-registraties zijn geen garantie voor foutloosheid en beschermen de onderzoeker niet altijd tegen de eigen vooroordelen, was ook een bevinding in het onderzoek van Veldkamp.
Coosje Veldkamp: "Maar door te laten zien dat wetenschappers gevoelig zijn voor fouten en vooroordelen, hoop ik taboes over de (on)feilbaarheid van wetenschappers te doorbreken en de discussie daarover te stimuleren. Ik hoop zodoende bij te dragen aan het verder verbeteren van de wetenschap."
Coosje Veldkamp (Hilversum, 1980) studeerde psychologie aan de Universiteit van Amsterdam. Na haar studie was ze werkzaam aan Tilburg University. In 2012 startte ze met onderhavig promotieproject. Ze werkt nu aan het EMGO Institute for Health and Care Research van het VU University Medical Center te Amsterdam.
NOOT VOOR DE PERS
Coosje L. S. Veldkamp promoveert woensdag 8 november 2017 op haar proefschrift The Human Fallibility of Scientists, Dealing with Error and Bias in Academic Research (aula, Tilburg University, 14.00 uur). Promotoren: Prof. dr. Jelte Wicherts en Prof. dr. Marcel van Assen, beide verbonden aan de Tilburg School of Social and Behavioral Sciences (Dept. Methodology and Statistics). Voor nadere toelichtring kunt u contact opnemen met de promovenda per e-mail: c.veldkamp@vumc.nl of telefonisch 06-51977604. Een recensie-exemplaar is aan te vragen via persvoorlichters@tilburguniversity.edu of telefonisch 013-4664000.