Woningbezit beïnvloedt stemgedrag en leidt tot minder solidariteit
Door het kopen van een woning en het belang dat huisbezitters hebben bij een stijgende huisprijs, hebben kopers andere (politieke) voorkeuren dan huurders. Beleid dat doorschiet naar de koopkant vergroot de kloof tussen huurders en kopers, zowel qua opvattingen, electorale participatie als stemgedrag. Dat stelt Stéfanie André in haar proefschrift The two sides of homeownership: security and insecurity, dat ze 10 november verdedigt aan Tilburg University.
Door hypotheekaflossingen en mogelijke prijsstijgingen bouwt de eigenaar woonvermogen op en bij een hypotheekvrij huis dalen de woonlasten aanzienlijk. Veel overheden in Europa, waaronder Nederland, wilden de koopsector vergroten: door sociale huurwoningen te verkopen, liberalisering van de hypotheekmarkt en de inzet van de hypotheekrenteaftrek. Hierdoor kregen ook mensen met een lager inkomen de mogelijkheid om huiseigenaar te worden. Dit beleid heeft politieke gevolgen.
Koper eerder naar stembus
In landen waar de markt een grotere rol speelt bij eigenwoningbezit (zoals de VS) gaat een koper eerder naar de stembus dan een huurder met dezelfde kenmerken. In landen waar het bezitten van een huis meer financieel gewin oplevert (zoals in Nederland), is de kloof tussen kopers en huurders in opvattingen groter. Zo zijn huiseigenaren in Europa vaker tegen het uitbreiden van de verzorgingsstaat dan huurders.
34% onder water
De economische crisis van 2008 toonde aan dat eigenwoningbezit ook onzekerheid met zich meebrengt. De huizenprijzen daalden en in Nederland steeg het aantal mensen van wie het huis onder water stond tot 34%. In tegenstelling tot de verkiezingen van 2006 en 2010 was in 2012 onzekerheid voor kopers een factor bij het uitbrengen van hun stem. Een deel van de huishoudens met negatief woonvermogen stemde op een partij die pleit voor een groter sociaal vangnet (GroenLinks, Partij voor de Dieren en SP). Een ander deel van deze groep stemde op de VVD, die als pro-woningmarktpartij inzette op een aantrekkende woningmarkt.
Evenwichtig woonbeleid
Wat betekent dit voor beleid? Voor behoud van solidariteit in de samenleving is het van belang een evenwichtig woonbeleid te voeren, waarin de koopsector en de sociale en private huursector zich allen kunnen ontwikkelen. Beleid dat doorschiet naar de koopkant creëert een grotere kloof tussen huurders en kopers in opvattingen, electorale participatie en stemgedrag én deze risico’s zijn ongelijk verdeeld over de bevolking. Die risico’s zijn vooral groter voor kopers met een lager inkomen.
Stéfanie André (Overschild, 1987) studeerde sociologie en politieke wetenschappen aan de Radboud Universiteit Nijmegen (RUN). In 2012 begon ze aan haar promotietraject bij het departement Sociology van Tilburg University in het door de European Research Council gesubsidieerde project ‘Changing housing regimes and trends in social and economic inequality’ (HOWCOME), geleid door Dr. Caroline Dewilde. Momenteel werkt André als universitair docent aan de RUN.
NOOT VOOR DE PERS
Stéfanie André promoveert op vrijdag 10 november 2017 op haar proefschrift: The two sides of homeownership: security and insecurity (aula, Tilburg University, 10.00 uur) Promotor: Prof. dr. Paul de Graaf (Dept. Sociology, Tilburg School of Social and Behavioral Sciences). Een recensie-exemplaar is aan te vragen via: persvoorlichters@tilburguniversity.edu. Voor nadere toelichting kunt u contact opnemen met de promovenda, telefonisch 06-33844888 of per e-mail: stefanieandre@gmail.com.