‘Ondernemen is sexyer geworden’

Familie

‘Mijn beide opa’s waren ondernemer. Die van vaders kant had een lierenfabriek in de scheepsbouw. De andere opa was timmerman en dreef een meubelzaak. Mijn vader had een vrij beroep, hij was notaris. Ik ben opgegroeid in Drenthe, midden tussen de koeien. Daar was ik ook vaak te vinden. Ik herinner me dat ik vaak onder de douche moest als ik weer eens zwart thuiskwam. Een oom van me, Gerard Wortelboer, was ook boer, met hem ging ik mee naar de landbouwbeurs. Als kind heb ik nooit iets verkocht. Ik was wel altijd heel geïnteresseerd in alles wat er om me heen gebeurde.’

Student

‘Na de havo heb ik eerst een hbo-opleiding chemische technologie aan de hts in Groningen gedaan. Tijdens stages in Engeland en Duitsland viel me op dat de bedrijfscultuur per land verschilt. In Duitsland wilde ik een keer de werkinstructie kopiëren en vroeg netjes om toestemming aan Herr Direktor. Nou, dat mocht dus niet. Later hoorde ik dat ik dat aan de sous-chef had moeten vragen, die het dan weer met de Grote Baas regelde. Wist ik veel. In Nederland trek je die instructie van de muur, haal je de nietjes eruit en maak je een kopietje. Hier is het veel informeler. Na de hts ben ik bedrijfskunde gaan studeren in Groningen en promoveerde ik aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam op het gebied van business- innovatie.’

Werk

‘In Rotterdam ben ik begonnen met lesgeven in ondernemerschap, als een van de eersten. Daarvoor was er wel onderzoek naar ondernemerschap, maar geen onderwijs. Daarna heb ik bij de Universiteit Maastricht een centre for entrepreneurship mee groot gemaakt en was ik docent ondernemerschap bij de Master School of Management, ook in Maastricht. Voor MSM heb ik heel veel les in het buitenland gegeven. Suriname, Kazachstan, Azerbeidzjan, China, Peru, Hongarije, noem maar op. Ik heb ervan geleerd dat Nederland eigenlijk geen land is, maar een stad. Met heel veel groen tussen de wijken. Ik raad studenten aan om verder te kijken dan de Nederlandse grens. Daarbuiten is nog veel meer afzetgebied. Waarom stoppen bij de grens?’

Studenten in buitenland 

‘De meeste dromen van mensen zijn universeel. Een fatsoenlijke baan, prettig leven en misschien een auto van de zaak. In het buitenland is het contrast tussen arm en rijk veel groter dan hier. Als je daar niet je best doet, kom je er niet. In Kazachstan hadden de studenten drie smartphones. Een voor het werk, twee voor privé. Die laatste twee wisselden ze steeds af, omdat ze bang waren door de geheime dienst afgeluisterd te worden.’

Onderzoek of onderwijs

‘Onderzoek is superleuk, maar lesgeven aan studenten is veel leuker. Ik heb onvoldoende zitvlees voor een onderzoeker, met name voor het taaie proces van publiceren. Ik geniet ervan om jonge mensen iets te leren, ze beter te maken. Ze mee te geven dat die droge theorie echt iets toevoegt aan hun skills. Mijn vroegere studenten die nu ondernemer zijn, laat ik gastcollege geven, zodat de studenten van nu veel meekrijgen uit de praktijk.’

Ondernemen door de jaren heen

‘Ondernemen is sexyer geworden. Vroeger was het doel van studenten bedrijfskunde vaak een goede baan te krijgen bij een groot bedrijf. Als je echt niks beters kon krijgen, begon je voor jezelf. Een klein groepje ging voor het ondernemerschap. Nu is die groep veel groter. Maar de groep die écht voor het ondernemerschap gaat, blijft ook nu klein. Tegenwoordig zijn er veel meer rolmodellen als vroeger, denk aan Michel Muller van Picnic, of de broers Carlier van VanMoof fietsen. Die kunnen we allemaal volgen via de sociale media. Ondernemen anno nu gaat ook makkelijker dan vroeger, dankzij internet. Vroeger was de drive van een aspirant- ondernemer vaak: een tent voor jezelf, goed geld verdienen en geen gezeur van een baas. Tegenwoordig zijn studenten meer maatschappelijk betrokken, ze willen iets toevoegen aan de wereld.’

De Ondernemer

‘Hij of zij is geen eenling, vaak is het een duo dat elkaar aanvult. De een is extravert en zoekt het risico op, de ander introvert en houdt de spullen meer in de gaten. Dé ondernemer bestaat niet. Uit onderzoek is gebleken dat een manager in een bedrijf meer risico neemt dan een ondernemer. De ondernemer speelt met zijn eigen geld, de manager niet. Een goede ondernemer is slim in het minimaliseren van de risico’s, kan accepteren dat soms iets niet gaat werken, maar er vóór die tijd wel heilig in gelooft. Een ondernemer heeft bewijsdrang en gelooft in de maakbaarheid van succes. Hij is niet zozeer geïnteresseerd in wat de concurrentie doet, maar wat zijn klanten vinden.’

Eigen bedrijf

‘Ben ik voor de grap mee begonnen toen studenten in Rotterdam maar bleven vragen of ik zelf eens had ondernomen. Het bedrijfje heet Bodebo, dat was mijn bijnaam in militaire dienst. Ik verkocht Italiaanse meubeltjes online. Dat kwam zo: ik zocht op internet een mooie boekenkast. Maar die was wel duur. Elders bleek diezelfde boekenkast veel goedkoper. Toen dacht ik, als ik er nou vijf tegelijk bestel, dat scheelt aanmerkelijk in de verzendkosten en dan verkoop ik er vier door. Die vier raakte ik gemakkelijk kwijt. En toen bestelde ik er nog eens vijf, enzovoort. Ik schreef me in bij de Kamer van Koophandel en bouwde een eenvoudige website. Inmiddels ben ik ermee gestopt, er is een Duitser ten tonele verschenen die dezelfde meubels voor een lagere prijs verkoopt dan ik kan aanbieden. Potentiële klanten stuur ik nu naar hem door. Voor mij was Bodebo een leuke hobby, die ik later misschien nog wel eens oppak. Ik heb er ook nog iets van geleerd: ik houd niet van boekhouden. En: als je als ondernemer per ongeluk vergeet je btw af te dragen, dan is de Belastingdienst niet je beste vriend.’

Entrepreneurship and Business Innovation

’Met die driejarige bachelor gaan we in september van start. Ik heb er veel zin in. Het is mijn streven dat onze studenten hun grenzen gaan verleggen. Out of the box denken en buiten de lijntjes kleuren. Veel mensen houden zich klein omdat ze denken dat ze het niet kunnen. Terwijl ze het best zouden kunnen, als ze er maar in geloven. Dat geloof wil ik mijn studenten meegeven. The sky is the limit.’ 

Tips voor aankomende studenten

1. Laat je inspireren door biografieën van bekende ondernemers. Ik noem er een paar, Steve Jobs van Apple, Richard Branson van Virgin en Muhammad Yunus, bekend van het microkrediet. Sommige ondernemers zijn meerdere keren failliet gegaan, maar er toch bovenop gekomen.

2. Zorg dat je een mentor hebt, een ervaren ondernemer die je vertrouwt en met wie je al je ideeën en hobbels kunt bespreken.

3. Leer reflecteren op jezelf, op, creëer je eigen tegenspraak, zodat je niet als een blind paard achter iets aan blijft rennen.

4. Vier je successen! En realiseer dat die soms ook met mazzel gepaard gaan.

5. Geef niet te snel op, maar neem wel op tijd je verlies, zodat je nog tijd en ruimte hebt iets anders te proberen.

6. Durf om hulp te vragen. Je krijgt het vaker dan je zou denken.

De voorkeuren van Wynand Bodewes

Tekst: Peter de Jong

Foto: Bob Bronshoff