Flauwvallen als business model

Praktische ervaring van een wetenschapper

Elisabeth Huis in ’t Veld is enerzijds assistent-professor bij het Departement for Cognitive Science and Artificial Intelligence en anderzijds startend ondernemer. Het ‘product’ waar zij aan werkt – en dat uiteindelijk ‘fysiek’ op de markt moet komen – heeft alles te maken met een fobie, waar veel mensen last van hebben: de angst voor naalden en bloed.

Een stap van een wetenschapper in het bedrijfsleven, die op het eerste gezicht misschien wat merkwaardig lijkt, maar die voortkomt uit de praktische ervaringen die Huis in ’t Veld opdeed tijdens haar werkzaamheden voor de not-for-profit bloedbank Sanquin, die in Nederland de bloedvoorziening verzorgt.

“Van oorsprong ben ik als neurowetenschapper”, vertelt Huis in ’t Veld, “heel erg geïnteresseerd in hoe je hersenen en je lichaam samenwerken en wat er gebeurt als je bepaalde emoties ervaart. En dan voornamelijk, hoe we die kunnen meten en opvangen, zonder het aan mensen te vragen.”

Die ‘neurowetenschappelijke interesse’ werd versterkt toen Elisabeth bij Sanquin ging werken: “Ja, dat was even een vreemde move… Ik werkte daarvoor bij het Cognitive Neuroscience Department in Maastricht. Daar hebben ze allemaal mooie, nieuwe MRI-scanners, maar… ik vond het niet echt leuk. Toen zag ik de vacature van Sanquin en dacht: ‘Wat grappig, laat ik eens gaan kijken’. Dat klikte heel goed en ik kreeg een soort van ‘wildcard’. Ze hadden psychologen, artsen, gezondheidswetenschappers, sociologen, maar een neurowetenschapper nog niet… Dat werd ik.”

Kennismaking met flauwvallen

Een van de eerste dingen die Huis in ’t Veld deed in haar nieuwe baan, was een paar dagen meelopen op een bloedafnamelocatie: “Ik wist niks van bloedbanken, dus wilde ik, om te beginnen, met donors praten; kijken wat er gebeurt, er achter komen waarom mensen bloed geven, dat soort dingen.

En op dag één zag ik al een meisje flauwvallen. Een jong meisje, dat ik aan het volgen was. Vanaf het moment dat ze binnenkwam, was ik met haar aan het praten over haar beweegredenen en op een gegeven moment zag ik dat ze een beetje bleek begon te worden. Ik vroeg: ‘Hé, gaat het met je?’… ‘Ja hoor, het gaat prima…’. Nog geen minuut later viel ze flauw.”

Opsparen van angst

Dat meisje bleek niet de enige. Elisabeth Huis in ’t Veld zag het regelmatig gebeuren en ging zich er toen verder in verdiepen: “We zagen dat de stress oploopt. Het begint al als een persoon de bloedbank binnenkomt en in de wachtruimte gaat zitten. En het piekt op het moment dat ze echt in de bloedafnamestoel zitten en de naald eraan komt: je ziet de voorbereidingen en dan… ga je.

Dat fascineerde mij als neurowetenschapper. Vooral ook, dat mensen het niet zien aankomen. Beschikbare interventies zijn sterk gericht op het voorkomen van flauwvallen ná het doneren. Veel donors blijken echter juist ook voor of tijdens het prikken flauw te vallen. Gek eigenlijk, omdat er dan schijnbaar niets aan de hand is. Ik ben daar toen verder over door gaan praten. Met donors, maar ook met de staf.  Zij houden de donors vanaf het begin heel goed in de gaten en doen er alles aan om ze op hun gemak te stellen, in een poging het flauwvallen te ondervangen.”

Top 3

Het is dat voortraject, de tijd dat de angst zich opbouwt, waar Huis in ’t Veld zich op is gaan richten: “Om te beginnen ben ik in de literatuur gedoken. Al snel werd me daarbij duidelijk, dat angst voor naalden in de Top 3 staat van redenen waarom mensen in Nederland geen bloed willen doneren. Zeker 35% (andere bronnen houden het zelfs op 50%) van de volwassen bevolking heeft angst voor naalden. Dat is vervelend, maar het wordt nog een graadje erger als mensen daardoor de gezondheidszorg gaan mijden; als behandelingen er niet door uitgevoerd kunnen worden.”

Op weg naar het product 

Langzaam begon bij Elisabeth Huis in ’t Veld het idee vorm te krijgen, hoe hier een oplossing voor te ontwikkelen. Van een product, dat het angstproces detecteert en er op basis van o.a. algoritmes, interactief, voor zorgt dat de persoon in kwestie zijn of haar angst overwint en rustig het proces ingaat.

“Ik wist als neurowetenschapper eigenlijk al dat mensen niet altijd goed kunnen verwoorden wat er speelt”, vertelt ze. “Binnen mijn vakgebied worden daarom steeds vaker innovatieve methoden toegepast, waarbij gebruik wordt gemaakt van warmtebeelden. Daarmee kun je in bepaalde situaties heel subtiele veranderingen in bijvoorbeeld iemands gezicht waarnemen, die indicatief zijn voor hoe die persoon zich voelt.

Mijn volgende gedachte was, dat als je die reacties kunt herleiden, je ze dan mogelijk ook kunt beïnvloeden. Het ontwikkelen van een product dat dit kan is de basis geworden van onze startup.”

De stap naar Tilburg

We moeten, zegt Huis in ’t Veld, vooral niet zien dat er op dat moment ‘meteen’ een bedrijf stond. “We zagen mogelijkheden. Maar dat was het op dat moment wel. Er moest eerst nog heel veel worden uitgezocht. 

Zoals het een goede wetenschapper betaamt, heb ik vervolgens heel lang moeten zoeken naar geld. Dat kwam in de vorm van een Veni-beurs in 2018. Daardoor kan ik vier jaar lang mijn eigen onderzoek gaan doen. Met die beurs op zak, ben ik rond gaan kijken en uiteindelijk hier, bij Tilburg University, terechtgekomen.

Hier hebben we het idee van de app verder uitgewerkt. 

Het IQONIC entrepreneurship team heeft me geholpen een Take-Off subsidie te krijgen van de Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), die specifiek voor startups is. Daarmee kunnen we nu een prototype gaan bouwen.”

Spelenderwijs controle krijgen

Het idee van Huis in ’t Veld en haar team is het ontwikkelen van een smartphone-interventie, die jou - als speler van een spel – in de gaten houdt: “Hij ‘kijkt’ met de selfie-camera naar jouw gezicht en door middel van artificiële intelligentie worden heel subtiele signalen opgepikt. Door algoritmes wordt tegelijkertijd een spel aangestuurd, dat jou door middel van feedback ‘leert’, om heel vroege en onbewuste signalen dat je angstig wordt en flauw gaat vallen, onder controle te krijgen.”

In de praktijk stappen

Het is nu het moment om door te pakken, geeft Elisabeth Huis in ’t Veld aan: “We hebben een businessmodel ontworpen, maar dat moet je natuurlijk wel gaan valideren en daarom willen we zo snel mogelijk een eerste mini-prototype hebben. Dan kunnen we met potentiële klanten om de tafel gaan zitten en gerichte vragen stellen: ‘Wat vind je ervan?’, ‘Wat is voor jullie belangrijk?’, ‘Hoe moet het er uit gaan zien?’. De basis om het product straks succesvol op de markt te kunnen brengen.”

Entrepeneurship en Tilburg University

Elisabeth Huis in ’t Veld is blij met de ruimte die ze van Tilburg University krijgt, om het idee verder als startup uit te werken: “Tilburg is natuurlijk geen technische universiteit, die veel meer met patenten en technieken werken en veel meer op entrepeneurship zijn ingesteld. Maar met de aanstelling van Edward van de Pol als Programmadirecteur Ondernemerschap wordt een duidelijk signaal afgegeven. Hij heeft Dirk van den Berg aangesteld als business developer, specifiek voor de wetenschappers. Van hem krijg ik op dit moment ontzettend veel steun. Hij helpt ons intensief, één-op-één, met alles wat bij het opstarten van een bedrijf komt kijken: van onderhandelen tot het maken van het prototype. Dat is iets waar hij veel ervaring mee heeft, omdat hij zelf, heel succesvol, zijn bedrijf van start-up naar scale up heeft gebracht.”

Door deze aanpak kiest Tilburg University, volgens Huis in ’t Veld, duidelijk voor een ‘derde doelstelling’ naast onderwijs en onderzoek: “Impact. Dat wordt steeds belangrijker. Het is nog zoeken, maar ik voel me op dit moment in ieder geval echt gesteund door de universiteit.”

Méér dan ‘het naaldenmeisje’

Impact is waar Elisabeth Huis in ’t Veld de komende jaren zeker ook voor wil gaan zorgen: Ik wil niet m’n hele leven bekend zijn als ‘het naaldenmeisje’. Er spelen in mijn hoofd nog honderden andere dingen die ik wil ontwikkelen. Die zijn gericht op waar we nu mee bezig zijn, maar deels ook niet. Ik zie ook heel andere toepassingen… voor heel andere mensen. En misschien kom ik over tien jaar wel weer iets anders tegen waarvan ik denk: ‘Ja… Joh…’. We weten nog zoveel niet van de hersenen. Daar zal ik me mee bezig blijven houden. Als wetenschapper. En als ondernemer.”