Open Access (OA) publiceren voor studenten
Open Access is het gratis online toegankelijk maken van wetenschappelijke publicaties via het Internet. Er zijn geen auteursrechtelijke en financiële beperkingen om een publicatie te kunnen lezen, te downloaden, te kopiëren en te verspreiden. Maar … de auteur blijft eigenaar en er is geen toestemming tot aanpassing of tot commerciële verspreiding van de publicatie.
Wat is Open Access?
Open Access staat voor vrije toegang tot en vrij gebruik van wetenschappelijke publicaties. Aan (her)gebruik zijn twee belangrijke voorwaarden verbonden: correcte bronvermelding en het eerbiedigen van het zgn. persoonlijkheidsrecht van de auteur.
Het doel van Open Access is de verspreiding van wetenschappelijke literatuur te verbeteren. Zodoende zijn onderzoeksresultaten niet slechts voorbehouden aan abonnees van dure tijdschriften en bereiken ze een breder publiek. Het Internet zorgt voor een snelle verspreiding en wereldwijde toegang.
Wat zijn de voordelen van Open Access?
Als onderzoeker bereik je met Open Access-publicaties een veel groter publiek dan met publicaties die alleen toegankelijk zijn voor abonnees. Onderzoeksresultaten zijn sneller en beter zichtbaar, met in potentie een verhoogde impact en citatiescore.
Als lezer heb je vrije toegang tot de literatuur die je nodig hebt. Toegankelijkheid wordt niet beperkt door het budget van een bibliotheek of de rijkdom van het land waarin de lezer zich bevindt.
Als docent heb je geen toestemming nodig voor het maken of (online) verspreiden van kopieën. De auteur heeft hier immers al toestemming voor gegeven.
Als student heb je altijd toegang tot Open Access-publicaties en het maakt daarbij niet uit of je op het campusnetwerk zit of daarbuiten.
Voor de universiteit leidt de verbeterde zichtbaarheid van onderzoekers tot een verbeterde zichtbaarheid van de universiteit zelf. Daarnaast draagt het bij aan de missie om kennis te delen.
Wat zijn de nadelen van Open Access?
Vaak worden onderzoekers beoordeeld op het publiceren in tijdschriften met een hoge impact factor. Omdat Open Access-tijdschriften relatief jong zijn en omdat tijdschriften op z’n vroegst drie jaar na de oprichting een impact factor krijgen, duurt het langer tot ze dezelfde reputatie opgebouwd hebben als traditionele tijdschriften.
Het aanbod van kwalitatief goede volledig Open Access-tijdschriften wisselt per vakgebied.
Er bestaan helaas onbetrouwbare Open Access-tijdschriften die auteurs proberen te misleiden en geld afhandig te maken. Voor de betaling van APCs worden nauwelijks redactionele diensten, indexering en peer review verleend. Deze tijdschriften zullen je misschien ook met regelmaat vragen om als editor van hun tijdschriften op te treden, om zo de geloofwaardigheid van deze titels te verhogen. Jouw naam wordt op deze manier verbonden aan de betreffende onbetrouwbare uitgever met een mogelijk negatief effect op jouw reputatie in de wetenschap. Gebruik bij twijfel over de betrouwbaarheid van een tijdschrift de website Think.Check.Submit. Deze site helpt je om de kwaliteit van een tijdschriften te beoordelen aan de hand van een checklist.
Voor het betalen van APC’s (Article Processing Charges) zijn binnen de meeste universiteiten nog geen voorzieningen getroffen, zoals een open access fonds of betalingsregelingen. Daarnaast moeten die universiteiten nog gewoon betalen voor de licenties op traditionele tijdschriften waarin soms ook al Open Access-publicaties verschijnen. Hierdoor wordt er dubbel betaald (‘double dipping’).