Documentation of children VN Congo

Bas de Lange werkt voor de VN in Congo

Verhaal 5 min. Sara Terburg

Bas de Lange (34), alumnus van de Rechtenfaculteit, werkt voor de Verenigde Naties in Congo. Hij werkt onder andere mee aan het vrijlaten van kinderen bij milities. Zijn passie voor het leven en werken in andere landen en culturen is wat hem drijft. “Ik ben meer pragmatisch dan idealistisch. Een enorme idealist zou het moeilijk hebben in de wereld van de VN. Je moet met verschillende karakters om kunnen gaan, zoals met de warlords die de milities leiden. Daarnaast is het belangrijk dat je diplomatiek kunt blijven, ook als je weet dat iemand honderden overtredingen tegen kinderen begaan heeft.”

Bas de Lange studeerde in Tilburg Nederlands en Internationaal Recht. Vanaf 2011 woont en werkt hij in het buitenland. Sinds 2016 verblijft hij in de Democratische Republiek van Congo, in de stad Goma. De VN is sinds 1999 in Congo. Het doel van deze vredesmissie is het stabiliseren van een democratisch bewind, wederopbouw en het veilig maken van het land voor alle inwoners. “Het vrij krijgen van kinderen die ingelijfd zijn bij rebbelengroepen is daar een onderdeel van”, legt de alumnus uit. Hij houdt van het werken in een internationale context, vooral in de publieke sector. Het hiërarchische wat in de commerciële advocatuur heerst, spreekt hem niet zo aan. Met zijn werk draagt hij bij aan het politieke doel van de VN in Congo.

Bas de Lange - Joint Protection Mission in North Kivu - VN Congo

“Maar als we na een gesprek met een militie wegvliegen in een helikopter, en ik tegenover me de vrijgelaten kinderen zie zitten, dan realiseer ik me dat de meesten een beter leven tegemoet gaan. Daar krijg ik zeker een goed gevoel van.”  

Milities in Congo

Sinds drie jaar werkt hij bij het Department of Peace Operations. "Het departement heeft een militaire en een civiele component. Ik werk voor de civiele tak bij de Child Protection Section." In Congo zijn 150 tot 200 milities actief, variërend in grootte van 50 tot 3000 man. Veel milities zijn ingesteld toen er tijdens de oorlog in Rwanda in 1994 veel vluchtelingen naar het land kwamen. De rebbelen beschermen sindsdien hun eigen gemeenschappen. Veel groepen hebben kinderen ingelijfd, maar De Lange geeft aan dat het klassieke beeld van ‘de ontvoerde kindsoldaat met geweer’ niet klopt. “Er zijn zeker kinderen bij die ontvoerd zijn, maar veel kinderen helpen een rebellengroep voor korte perioden en zijn dus niet altijd vast onderdeel van de groep. Veel groepen zijn namelijk goed geïntegreerd in de gemeenschap. En zeker niet alle kinderen komen in aanraking met wapens.” Hij schat in dat een kleine 50 procent van de kinderen bewapend is. De rest draagt bagage, kookt en maakt schoon.

Bas de Lange - VN Congo

Hereniging met familie

De VN sluit overeenkomsten met dit soort milities. De afdeling waar De Lange werkt, heeft contact met 50 van deze groepen. “Met ruim de helft hebben we een contract ondertekend waarin de milities verklaren geen kindsoldaten meer te rekruteren. Wij controleren of ze de stappen uit de overeenkomst volgen en zorgen voor een eerste opvangplek voor de kinderen.” Daarna neemt Unicef de zorg over en herenigt zoveel mogelijk kinderen met familie. Dit lukt in 70 procent van de gevallen. Als Reporting Officer beheert de jurist de database met gegevens over de milities voor tien veldkantoren. “Ik maak rapporten voor de VN in New York en verstrek informatie aan de verschillende kantoren. Binnen de VN zijn we continu bezig om ons verhaal te ondersteunen met cijfers.” Door zijn werk bij de VN heeft hij geleerd beter samen te werken. “Om een goede veldmissie te organiseren moet je kunnen vertrouwen op je lokale collega’s die de contacten met rebellenleiders onderhouden en moet je samenwerken met collega’s van het VN-leger die verantwoordelijk zijn voor de veiligheid en het logistieke aspect van de veldmissie. Ik heb mijzelf ontwikkeld van een rapportschrijvende bureaucraat tot een meer hands-on georiënteerde veldwerker.” 

Prevention of child recruitment

Ondertekenen van overeenkomst ter preventie van inzet kindsoldaten en ander misbruik van kinderen.

Bevriend met expats en Congolezen

Door persoonlijke interesse in het Afrikaanse continent en de situatie rondom de genocide in Rwanda en de Congolese oorlogen die daarop volgde, woont hij nu al 3,5 jaar in Goma. Een stad met een miljoen inwoners op de grens met Rwanda. “Het is een fijne stad om te wonen, het is zeker geen groene hel zoals veel mensen denken. De stad ligt hoog, net ten zuiden van de evenaar en bij een prachtig meer. De temperatuur ligt er altijd tussen de 20 en 25 graden. Met andere expats woon ik op een compound met bewaking. Toch is Goma geen onveilige stad. Zolang het licht is, kun je er zonder zorgen op uit om bijvoorbeeld te lunchen met vrienden. Vanaf zes uur is het donker en mogen we ons alleen nog per auto verplaatsen.”  Behalve met expats is hij ook bevriend met Congolezen. “Met een aantal bewakers bijvoorbeeld. Zij begeleiden me tijdens het hardlopen. Een aantal is met me meegegaan naar Rwanda voor een halve marathon.”

Bas de Lange in Congo

Een van zijn taken is het assisteren van de Chief Child Protection. “Ik regel onder andere de administratie en organisatie van de logistiek rond missies naar milities. Ik zorg voor auto’s, helikopters en begeleiding door VN-militairen.”

Hij ging zevenmaal mee op missie sinds oktober 2018. “Dan landden we met de helikopter op een veld naast een kerk die onder controle stond van de militie. Daar spraken we eerst met een vertegenwoordiger die wilde aftasten wat we precies kwamen doen.”

Hij kwam binnen met veel bombarie

 

Vervolgens maakten De Lange en zijn collega’s kennis met de rebellenleider. Hij herinnert het zich als de dag van gisteren. “Hij kwam binnen met veel bombarie; gekleed in militair uniform, met zonnebril, bewapend met een geweer en behangen met kogels.” Indrukwekkend? Jazeker, maar hij verwachtte zo’n show ook wel. “Al zijn er ook leiders die strak in pak met ons komen praten. "

Bas de Lange - VN Congo - NSAG Engagement Mission South Kivu

"De komende jaren zal de VN doorgaan met het contact leggen met milities. Een overeenkomst om geen nieuwe kinderen meer te rekruteren is een mooie eerste stap, maar het uiteindelijke doel is om een gedragsverandering binnen de gemeenschap te bewerkstelligen. Zodat kinderen niet meer worden gezien als gemakkelijk te gebruiken hulptroepen.”

Studie in Tilburg goede basis

Met de Human Rights en- Internationaal recht vakken die de alumnus volgde aan Tilburg University legde hij een goede basis voor zijn werk bij de VN. Hij leerde tijdens zijn studie alles over het theoretisch framework. Bij de VN ziet hij hoe het in de praktijk werkt. Ook geeft hij aan dat het multiculturele karakter van zijn studie een goede leerschool was voor het veldwerk tijdens een VN-vredesmissie. De Lange is zelden in Tilburg, maar vindt het leuk om even terug te zijn. “Als ik in Nederland zou wonen, zou ik zeker naar bijeenkomsten voor alumni komen. Ik heb bij de VN geleerd dat het belangrijk is om goede contacten te hebben. Een alumnivereniging kan daar een mooie rol in spelen.”

Ik had het gevoel dat ik eindelijk mijn ‘tribe’ gevonden had

De toekomst

Dit jaar (2020) tekent De Lange een nieuw jaarcontract. Hij blijft dus zeker nog een jaar in Goma. Definitief terugkeren naar zijn geboorteland ziet hij zichzelf op dit moment niet doen. “Het is wel zo dat ik om de paar jaar ergens anders naartoe wil. Het eerste half jaar in een ander land is er de nieuwigheid. Dan ben ik bezig met het opbouwen van mijn werkende en sociale leven en vind ik het leuk om nieuw lokaal eten uit te proberen. Achteraf gezien denk ik dat mijn Erasmus exchange ervaring naar Lund University in 2008 vormend is geweest voor mijn carrière pad. Ik had het gevoel dat ik eindelijk mijn ‘tribe’ gevonden had.” Hij vertelt dat een internationale carrière met veldwerk het onderhouden van een relatie lastig maakt. Er blijft altijd de onzekerheid die een nieuwe uitzending naar het buitenland met zich mee brengt. “Ik zit nu ook in een pool van het Ministerie van Buitenlandse Zaken voor civiele experts. Hiermee kun je binnen de EU aan de slag, wat het makkelijker maakt om op en neer te reizen om vrienden en familie te zien.” Hij ziet zichzelf uiteindelijk wel neerstrijken in een westerse stad zoals Geneve of New York, maar nog eens naar Bangkok voor de VN zou ook heel gaaf zijn.  

Publicatiedatum: 20 augustus 2020