Blinde vlek tijdens de reis van vluchtelingen
Bootjes vol vluchtelingen die proberen aan te leggen in Griekenland en Turkije, of kersverse statushouders in Nederland die moeten inburgeren. Het lijkt alsof hun verhaal pas op deze momenten begint, maar voorafgaand aan dat bootje en die verblijfsvergunning gaat een hele reis schuil, regelmatig vol leed. ‘Die blinde vlek wil ik ontrafelen en blootleggen.’
Aan het woord is Conny Rijken, professor in Human Trafficking and Globalization. Wat haar bezighoudt, is victimigratie. “Oftewel mensen die slachtoffer worden tijdens hun vlucht. Denk daarbij bijvoorbeeld aan mensenhandel, uitbuiting, marteling, afpersing, opsluiting en kinderarbeid. Ik wil meer bewustwording creëren voor de trauma’s die zij doormaken. En ik wil dat het beleid er vervolgens rekening mee houdt."
Ik wil meer bewustwording creëren voor de trauma’s die zij doormaken
"Nu zie je bijvoorbeeld dat mensen die net een status hebben gekregen, instorten. Terwijl de samenleving van hen verwacht dat ze inburgeren en gaan werken in ruil voor de huisvesting en het veilige thuis dat Nederland hen biedt. Bovendien is het goed om te weten of er bijvoorbeeld nog een schuld te vereffenen is met de smokkelaars. Want anders is de kans groot dat het netwerk deze mensen opspoort in Nederland, met alle gevolgen van dien.”
Tweeledig onderzoek
Het onderzoek ‘Data science for humanitarian innovation’ bestaat uit twee delen. Het eerste deel is onderzoek naar kinderarbeid onder Syrische vluchtelingen in Turkije. Rijken is inmiddels met dit deel gestart, samen met professor Hein Fleuren en gespecialiseerd marktonderzoeker Upinion.
“Vluchtelingen zijn ontzettend lastig te bereiken. Je weet niet waar ze zich bevinden of het is gevaarlijk om met ze te praten. Nu, tijdens de covid-pandemie, is het helemaal ingewikkeld. Upinion bouwt digitale community’s onder deze vluchtelingen. Via social media zoals WhatsApp en Facebook zijn ze met hen in contact. Wij gebruiken dit netwerk en de applicatie die Upinion heeft ontwikkeld om mensen te bevragen.”
Via digitale communities met vluchtelingen in contact
Kinderarbeid in Turkije
NGO’s zien een toename van kinderarbeid onder Syrische vluchtelingen in Turkije. “Via een vragenlijst bevragen we ouders hoeveel kinderen hun huishouden bevat, of zij werken, en zo ja; in welke sector, wat zij verdienen en wat voor- en nadelen zijn. Ik verwacht niet dat ouders via deze weg toegeven dat kinderen in de prostitutie zitten, maar aan de hand van de data kunnen we wel andere conclusies trekken. Upinion verzamelt de data voor ons. Samen met een junior onderzoeker van Tilburg University analyseren we de data en vervolgens verzorg ik de vertaling naar de conclusies.” Rijken heeft de vragenlijsten, de toestemming van de ethische commissie en het contract met Upinion voor waarborging van de AVG inmiddels geregeld. Ze verwacht halverwege 2021 haar onderzoeksresultaten te publiceren.
We vragen vijfhonderd mensen wat zij meemaken tijdens hun vlucht
West-Afrikaanse vluchtelingen
Het tweede deel van het onderzoek dat vanuit Stichting Universiteitsfonds Tilburg wordt gefinancierd, is dat naar West-Afrikaanse vluchtelingen. Binnenkort start Rijken met een verkenning welke vluchtelingen uit welke landen ze het beste kan betrekken. “We willen vijfhonderd mensen vragen wat zij meemaken tijdens hun vlucht, zodat we een beeld krijgen van de route die ze afleggen en de mogelijke traumatische ervaringen onderweg. In een periode van bijvoorbeeld een jaar, maar korter kan ook, bevragen wij hen drie keer. De digitale methode maakt het mogelijk dit te doen, want als ze verder reizen, raken we het contact niet kwijt.”
Routes in beeld
Al eerder deed Rijken samen met Fleuren onderzoek naar hoe mensen buiten vluchtelingenkampen leven in Griekenland. Een assistent in opleiding onderzoekt momenteel de migratie vanuit Nigeria met dank aan financiering vanuit de NWO. Samen met forensisch psycholoog Mario Braakman wil Rijken daarnaast onderzoek doen naar victimigration en trauma’s van statushouders in Nederland. Hoe gaan we met hen om en wat kan er beter? Daarvoor is een projectvoorstel ingediend. Specifiek is dit onderzoek gericht op Syriërs en Irakezen. “Want dan hebben we alle routes in beeld.”
Victimigratie
Rijken is al vanaf het begin van haar carrière geïnteresseerd in victimigratie. Haar fascinatie voor het onderwerp startte toen ze eind jaren 90 bij de IND werkte. “Daar ontdekte ik dat Koerdische Irakezen naar Nederland kwamen met dezelfde reisverhalen. Er moest een organisatie achter zitten en ik wilde weten hoe die in elkaar zat. Het gebeurt nog steeds. Het is hoog tijd om die blinde vlek een beetje kleiner te maken.”
Volledige financiering dankzij donateurs
Het onderzoek wordt gefinancierd vanuit Stichting Universiteitsfonds Tilburg dat € 55.000,- beschikbaar heeft gesteld. Dit is het eerste onderzoek is dat volledig mogelijk is gemaakt door donateurs. 'Data Science for Humanitarian Innovations' is een van de projecten waar het universiteitsfonds specifiek fondsen voor werft.
Word donateur
Met jouw gift aan Stichting Universiteitsfonds Tilburg kun je verschillende onderwijs- en onderzoeksprojecten een extra steuntje in de rug geven. Dankzij het universiteitsfonds kunnen we een duurzame bijdrage leveren aan projecten met een maatschappelijke impact en bijdragen aan een betere wereld.
Publicatiedatum: 17 december 2020