Waarom doet een werkgever er goed aan om werknemers tijdens de coronapandemie thuis te laten werken?

Een studie van Thijs Brouwer, getiteld ‘An Eye for a Tooth: The Effects of Employer Pressure on Worker Productivity’ werpt licht op deze kwestie. Hij onderzocht hoe een werknemer reageert op onwenselijk gedrag van een werkgever.

Verbod op thuiswerken

In het geval van het verbod op thuis werken zal de werkgever tot dit besluit komen omdat hij er kennelijk geen vertrouwen in heeft dat de werknemer thuis even efficiënt werkt als op kantoor. Hij handelt vanuit wantrouwen in plaats vanuit vertrouwen. Als gevolg hiervan zet de werkgever de werknemer onder psychologische druk om in te gaan tegen de richtlijnen van de overheid. Maar wat is het effect hiervan op de werknemer die deze beslissing moet ondergaan?

Brouwer onderzocht aan de hand van een economisch experiment of er een causaal verband is tussen het opleggen van antisociale prikkels door een werkgever aan een werknemer en de latere productiviteit van die werknemer. In bovenstaand voorbeeld wordt een werknemer onder druk gezet om op kantoor te werken – en daarmee de gezondheid van anderen in gevaar te brengen - onder dreiging dat hij ontslagen wordt.

In het experiment kreeg een student-deelnemer in de rol van Werkgever de keuze om een andere student-deelnemer in de rol van de Werknemer te dwingen om een derde partij (Het Rode Kruis) financieel te benadelen (door af te zien van een donatie) onder de dreiging dat de Werknemer anders haar eigen beloning verliest, waarmee de Werkgever zijn eigen gewin verhoogt. Wanneer de Werkgever afziet van deze antisociale prikkel, behouden zowel de derde partij als de Werknemer hun beloning. De antisociale prikkel werkt averechts voor de Werkgever, omdat de Werknemer vervolgens minder productief wordt in het tweede deel van het experiment waarin de Werknemer een taak uitvoert die alleen de Werkgever ten goede (of slechte) komt.

Moreel leiderschap

Aan de hand van dit laboratoriumexperiment heeft Brouwer laten zien dat de werkgever door het opleggen van deze dwang hier op de langere termijn zelf de dupe van wordt. In ons voorbeeld: de werknemer zal weliswaar de opdracht uitvoeren – hij komt naar kantoor – maar ervaart de onethische druk die op hem wordt uitgevoerd als onprettig. Hij neemt het de werkgever kwalijk dat hij zo in het nauw gedreven wordt, waardoor de motivatie en betrokkenheid van de werknemer aanzienlijk vermindert. En dat zal weer effect hebben op de productiviteit van de werknemer. Hiermee belicht dit onderzoek het belang van moreel leiderschap binnen organisaties. In het kader van ons voorbeeld: werkgevers doen er goed aan om hun werknemers thuis te laten werken wanneer het werk dit toelaat. Dat is goed voor de volksgezondheid, goed voor de werknemer en goed voor de portemonnee van de werkgever. Mark Zuckerberg zei het al: “Treat your employees right, so that they don't use your internet to search for a new job.”

De studie getiteld ‘An Eye for a Tooth. The Effects of Employer Pressure on Worker Productivity’ is een van de drie essays die deel uitmaken van de dissertatie Essays on Behavioral Responses to Dishonest and Anti-Social Decision-Making waarop Thijs Brouwer op 19 mei jl. promoveerde.

Publicatiedatum: 7 juni 2021