Community on Climate and Energy Transition brengt wetenschappers bij elkaar
Het klimaat. Kranten, social media en politieke campagnes staan er bol van. Bestaat het klimaatprobleem überhaupt? Hoe behalen we klimaat- en energiedoelen? Wat is er nodig aan verandering in wetgeving, samenwerking, gedrag en denken? In 2017 startte, in het kader van het Impact programma van Tilburg University, de Community on Climate and Energy Transition. Doel: wetenschappers bij elkaar brengen, en Tilburg University op de kaart zetten als universiteit waar maatschappelijk relevant onderzoek wordt gedaan.
‘We voeden het politieke en maatschappelijke debat’
“De community is geen officieel instituut”, vertelt Martijn Groenleer, hoogleraar recht en bestuur en ‘trekker’ van de community. “Het is een vrijwillige -maar geen vrijblijvende- manier van samenwerken dwars door departementen en faculteiten van Tilburg University heen. Centraal staan klimaatverandering en energietransitie, en hoe wetenschap kan bijdragen aan het voeren van de discussie hierover. Wat dat betreft past de samenwerking bij de aard van de problematiek: niet in hokjes denken maar het breed aanvliegen.”
‘Het is een grote, ingewikkelde puzzel die we samen moeten leggen’
- Saskia Lavrijssen
Ingewikkelde puzzel
“Klimaatverandering en energietransitie zijn thema’s waarbij veel verschillende disciplines een rol spelen”, vult Saskia Lavrijssen, hoogleraar toezicht en regulering van markten, aan. “Wetgeving, gedrag, bestuurlijke inrichting; het heeft effect op het wel of niet behalen van de klimaatdoelen. Daarom moeten we deze thema’s ook vanuit al deze disciplines bekijken. Het is een grote, ingewikkelde puzzel die we samen moeten leggen.” Groenleer: “De discussie verschuift van technologische innovatie naar benodigde sociale innovatie. Van warmtepompen en windmolens naar bijvoorbeeld regels voor het gebruik daarvan, modellen voor financiering, of arrangementen voor participatie. Die vragen worden steeds meer gesteld. Wij hebben de antwoorden niet, maar kunnen wel onderzoeken hoe deze ‘wicked problems’ in elkaar steken, en suggesties doen voor hoe we van daaruit kunnen werken aan oplossingsrichtingen. We voeden het debat.”
‘De klimaatdiscussie verschuift van technologisch naar sociale innovatie’
- Martijn Groenleer
Rol universiteit
“Universiteiten worden bekostigd met gemeenschapsgeld en daarom terecht kritisch bekeken”, zegt Lavrijssen. “Als wij naast fundamenteel onderzoek geen bijdrage leveren aan het zoeken van antwoorden op relevante maatschappelijke vragen, wat doen we er dan toe? Net zoals de maatschappij verandert door globalisering, big data en Artificial Intelligence, moet de universiteit dat ook doen. Interdisciplinaire samenwerking en samenwerking met maatschappelijke partners leidt vaak zelfs tot betere publicaties.”
Projecten en partners
Wetenschappers die onderdeel zijn van de community werken onder meer samen in projecten. Een voorbeeld is het met Europees geld gefinancierde project SMILE, geleid door Groenleer. Binnen dit project wordt in tien wijken in de regio rond Tilburg geëxperimenteerd met het in beweging brengen van bewoners bij het energieneutraal maken van hun woningen. Voorstellen voor nieuwe projecten zijn in ontwikkeling. De community werkt naast overheden zoals de provincie Noord-Brabant en de gemeente Tilburg, samen met verschillende maatschappelijke en private instanties, waaronder de Vereniging voor Energie, Milieu en Water (VEMW). Dit is een kenniscentrum en de belangenbehartiger voor de zakelijke elektriciteit- gas- en waterafnemers. Naar aanleiding van de provinciale verkiezingen organiseerde de community bovendien een drukbezocht verkiezingsdebat over klimaat en energie.
Uitleg Tweede Kamer
De community maakt het inzichtelijker waar welke expertise op deze onderwerpen zich bevindt binnen de universiteit. Groenleer: “Ook laat het de maatschappij zien dat die expertise cruciaal is in huidige politieke en maatschappelijke discussies.” Zo was Lavrijssen uitgenodigd om in de Tweede Kamer uitleg te geven over welke maatregelen nodig zijn om de integratie van groene stroom in het elektriciteitsnetwerk mogelijk te maken. Groenleer vraagt als een van de leden van de Energiebrigade van de topsector Energie nationaal aandacht voor de rol van maatschappelijke aspecten van de energietransitie. Lavrijssen: “Fundamenteel onderzoek en internationaal publiceren blijven belangrijk. Daarnaast is onderzoek in samenwerking met maatschappelijke partners noodzakelijk, en meer op de praktijk gerichte bijdragen.”
