Zo gezamenlijk mogelijk
Inspirerend, verbindend en interactief. Een greep uit de beschrijvingen die de bezoekers gaven tijdens het Symposium ‘Klinische besluitvorming in de ggz: hoe pak je het samen aan?’. Een middag die bol stond van de interactie tijdens 12 verschillende workshops, waarin gezamenlijke besluitvorming centraal stond.
“Laten we vanmiddag vooral ook met elkaar twijfelen!” sprak prof. dr. Koen Grootens tijdens het welkomstwoord. Deze uitspraak naar aanleiding van het Dante citaat “Dat twijfelen mij nu haast even dierbaar is als weten.” dat bij binnenkomst in het Dantegebouw te lezen is.
Er is niet één vaste oplossing of manier waarop samen beslissen tot stand komt. Voor iedere patiënt of cliënt en in iedere sector ziet dit er anders uit. Samen beslissen vraagt om maatwerk en gelijkwaardige inbreng van alle betrokken partijen. Om kennis en ervaringen op dit gebied met elkaar te delen was het symposium, voorafgaande aan de oratie van prof. dr. Koen Grootens, een workshopmiddag waarin de bezoekers uitgedaagd werden juist met elkaar het gesprek aan te gaan, best practices te delen en elkaar aan te zetten tot nadenken.
Samen beslissen en eigen regie centraal
Tijdens de 12 verschillende workshops met thema’s als ‘Antidepressiva: continueren of af te bouwen om te stoppen?’, ‘De klinische besluitvorming bij antisociale persoonlijkheidsstoornis’ en ‘Complexe casus in de ouderenpsychiatrie’ was één ding duidelijk: er is geen heilige graal! Wel werden er prachtige inzichten gedeeld. Zoals één op de ketenaanpak: niet na elkaar maar naast elkaar handelen, waarmee processen versneld worden doordat er gaandeweg direct ingespeeld kan worden op de situatie. Ook gaf één van de sprekers aan: “We gaan van een patriarchaal model, waarin de specialist alles bepaalt, naar een model waarin samen beslissen en eigen regie centraal staan. De patiënt wordt op deze manier medeverantwoordelijk gemaakt voor eigen herstel. Dit vergroot op zijn beurt de toewijding aan de behandeling."
Oratie Koen Grootens ‘Samen Beslissen onder hoogspanning’
”Samen beslissen is meer dan een sleutel tot goede zorg, het ís goede zorg.” In zijn oratie lichtte Koen Grootens het belang van gezamenlijke besluitvorming toe en waarom de implementatie hiervan in de zorg voor mensen met aanleg voor ernstige psychische ontregelingen een extra grote opgave is. Ook deed hij een aantal aanbevelingen om de gespecialiseerde ggz ‘zo gezamenlijk mogelijk’ te maken. Hier ligt een taak voor de hele maatschappij:
- Samen beslissen kan alleen in een stabiele GGz-setting. Meer nadruk op continuïteit en kwaliteit van langdurige werkrelaties met patiënten en hun naasten. Hier zijn stabiele behandelteams voor nodig. Daarnaast moet in lopende (farmacotherapie-) behandelingen de ggz zorg niet te snel afgesloten worden en terugverwezen naar de huisarts: Aanpassen, doorbehandelen en afbouwen van medicatie kan beter bij de eigen behandelaar.
- Gezamenlijke besluitvorming moet een prominentere plek hebben in het de scholing van hulpverleners. Het door ons ontwikkelde onderwijsprogramma ‘As shared as possible’ voor de ggz kan hiervoor gebruikt worden.
- Betere en effectievere beslishulp (‘decision aids’) zijn nodig, ook voor laaggeletterden en mensen met cognitieve problemen. In GGz’s zouden daarnaast ruimtes opgericht moeten worden om je op komende beslissingen voor te bereiden, in plaats van wachtkamers.
- Samen beslissen in de ggz gaat het beste in de triade met cliënten
- Er is soms grote druk vanuit de omgeving op beslissingen. Gedeelde besluitvorming vraagt om reflectie op de werkvloer,
- Stigma bestaat helaas nog. Inclusiviteit en diversiteit zijn actuele maatschappelijke opgaven en gelden ook voor mensen met psychische kwetsbaarheid.
- Onderzoeksvragen en -methoden kunnen beter aansluiten bij vraagstukken uit de klinische praktijk. Een pleidooi voor een herwaardering van pragmatische trials waarbij niet gerandomiseerd wordt voor een behandeling maar wordt gekozen op basis van een gezamenlijke besluit.
- Maak van ‘samen beslissen’ niet de heilige graal. Het is niet altijd mogelijk, zoals soms wel beweerd wordt. Ja, samen belissen als het kan, maar anders : zo gezamenlijk mogelijk!
Meer informatie
Koen Grootens (1975) is bijzonder hoogleraar ‘Gedeelde besluitvorming bij ernstige psychische aandoeningen’ bij het departement Tranzo van de Tilburg School of Social and Behavioral Sciences. Daarnaast is hij werkzaam als psychiater-klinisch farmacoloog en opleider van medisch specialisten bij ggz-instelling Reinier van Arkel te ’s Hertogenbosch.
Neem voor een digitaal of fysiek exemplaar van het redeboekje contact op met tranzo@tilburguniversity.edu