Katrien Luijkx, onderzoeker ouderenzorg en hoogleraar
'Ik wil de zorg vernieuwen met en voor ouderen'
Katrien Luijkx is bijzonder hoogleraar ouderenzorg en sprak haar oratie uit in 2014. Luijkx verricht haar werk in nauw contact met zorgorganisaties en wil kennis over ouderen inzetten voor een betere zorgverlening.
“Het verschil tussen vrouwen en mannen. Dat was aanvankelijk waar ik mij als sociaal wetenschapper in wilde specialiseren, op het moment dat ik besloot onderzoeker te worden. Mijn promotieonderzoek richtte zich op oudere vrouwen en mannen. Zodra ik ouderen ging interviewen, was ik verkocht. Ouderen intrigeerden mij door de enorme diversiteit. Tachtigers die op tractoren rijden of beeldhouwen zijn geen uitzondering. Het bleek ondoenlijk om leeftijden in te schatten. Ik wist: ouderen worden míjn studieobject. Niet alleen omdat de doelgroep mij intrigeert, ook omdat ouderdom maatschappelijk relevant is. Het gepuzzel dat bij wetenschappelijk onderzoek hoort, vind ik mooi om te doen. Maar wat ik doe moet wel impact hebben.”
“Hoewel ouderdom een maatschappelijk relevant onderwerp is vanwege de vergrijzing, weten we relatief weinig over ouderen. We hebben wel veel statistische cijfers en weten veel over hoe je zorg kunt inrichten. Daarentegen is relatief weinig bekend over wat het nu precies betekent om oud te worden en om te moeten gaan met beperkingen. Die kennis wil ik vergaren: Understanding Elderly is mijn adagium, afgeleid van dat van de universiteit. Die ambitie heb ik in mijn oratie uitgesproken. Daarnaast ambieer ik dat ons onderzoek innovatie in de zorg teweegbrengt. Ik wil organisaties kennis aanreiken over hoe je zorg moet inrichten om in te spelen op de behoeften van ouderen. Mijn persoonlijke missie is dus: kennis vergaren over de belevingswereld van ouderen die van nut kan zijn voor politiek en voor bestuurders en professionals in de zorg.”
Academische Werkplaats Ouderen
“Wetenschappelijke kennis beschikbaar stellen aan de maatschappij vind ik buitengewoon belangrijk. Voor valorisatie, echter, moet je in nauw contact staan met de praktijk. Dat doen wij met ons onderzoeksinstituut Tranzo in de ‘Academische Werkplaats Ouderen’. Dat is een langlopend onderzoeksprogramma waarbij tien organisaties in de ouderenzorg zijn betrokken. Zij helpen ons met onze onderzoeken. In ruil daarvoor delen we onze kennis met de organisaties. Zo vertellen we ze over resultaten van onderzoek, bijvoorbeeld naar technologie-acceptatie door ouderen of naar hoe ouderen het contact met organisaties ervaren. Deze kennis is direct bruikbaar in organisaties. Typerend voor onze aanpak is verder dat we werken met science practitioners. Dat zijn mensen die bij een zorgorganisatie werken én onderzoek doen. We streven ernaar dat zij een proefschrift met vijf gepubliceerde artikelen afleveren, dat is in het verleden al regelmatig gelukt. Een bewijs dat wetenschappelijke kwaliteit en samenwerken met de praktijk hand in hand kan gaan.”
“Welke inzichten over ouderen tot veranderingen in de zorg moeten leiden? Je ziet dat er onder ouderen grote behoefte bestaat aan sociale verbondenheid, zelfredzaamheid en persoonlijke aandacht. Een mens wil mens blijven ondanks de beperkingen van de ouderdom. Dat staat onder druk, ook in ons land. Zodra je ziek wordt, loop je kans om in een hokje te worden gestopt. Zorgprofessionals moeten meer ruimte krijgen om naar eigen inzicht in de genoemde behoeften van ouderen te voorzien.”
“In mijn onderzoek zit eigenbelang. Ik hoop dat het beter geregeld is als ik oud en zorgbehoevend ben.”