‘We doen meer aan digital sciences dan mensen denken’

“Digital sciences zijn dé doorbraak in onze samenleving. Willen we dat omarmen of gaan we aan de kant staan?” Die retorische vraag stelde Boudewijn Haverkort bij een presentatie van de bevindingen van de beraadstafel digital sciences. In dit overlegorgaan, waarvan hij voorzitter was, bogen achttien medewerkers van Tilburg University zich over de plek van digital sciences in de nieuwe strategie richting het 100-jarig bestaan van de universiteit in 2027. Volgens Haverkort liggen er grote kansen. Opleidingen rond digital sciences zijn aantrekkelijk voor studenten. “De vraag naar kennis op de arbeidsmarkt is groot terwijl het aanbod achterblijft.” En ook voor het werven van fondsen voor onderzoek is inzetten op digital sciences interessant. “In de overheidsfinanciering verschuift het accent immers van alfa en gamma naar bèta. Daar kun je boos over worden en dat moeten we vooral doen. Maar we moeten ook de kansen pakken die dat biedt”, vindt Haverkort. Hij was bereid om de achtergronden en bevindingen van de beraadstafel nader toe te lichten in een interview.  

Waarom is gekozen voor digital sciences als een van de acht beraadstafelthema’s?

“Tilburg University is een universiteit die zich richt op mens- en maatschappijwetenschappen. Digitale technologie verandert de manier waarop we met elkaar omgaan ingrijpend. Om in onze wetenschapsgebieden relevant te blijven, moeten we dit gebied bestuderen en liefst ook bijdragen aan de ontwikkeling.”

Hoe was de beraadstafel samengesteld? 

“We hebben breed in de universiteit naar deelnemers gezocht. Mijn collega-decanen vaardigden per faculteit steeds twee collega’s af. Dat leverde een diverse groep op, meer divers dan wanneer ik zelf mensen had uitgenodigd. Ik vond het mooi te zien hoeveel we al aan digital sciences doen. Doordat we kennis hebben genomen van elkaars activiteiten, ontstonden er ook kansen voor samenwerking. De deelnemers zeiden regelmatig: wat jullie doen, sluit goed aan bij wat wij doen.”

Wat was voor jou een interessant inzicht? 

 “Ik was verrast hoe intensief de theologische faculteit zich met informatietechnologie bezighoudt. Zo vertelde Frank Bosman over zijn interesse in gaming en theologie. Voor hem was het weer interessant om kennis te nemen van inzichten in de nieuwste IT-technologie.”

Strategie is een kwestie van kiezen. Op welke digital sciences-studies moet Tilburg University zich richten?  

“We moeten niet op terreinen gaan zitten waar de technische universiteiten al sterk in zijn. Zoiets als hardware laten we graag aan hen over. Dan kunnen wij ons concentreren op waar wij al erg goed in zijn, zoals kunstmatige intelligentie. Dat is echt een verborgen schat van deze universiteit.” 

Veel mensen reageren verrast als je vertelt wat we allemaal doen

Ik begrijp dat de universiteit zich ook onderscheidt in kennis over het toepassen van digitale technologie. Op welke gebieden zie je dat vooral? 

“We hebben goede onderzoeksgroepen die juridische en ethische aspecten van digitale technologie bestuderen. Ook ons onderzoek naar het gebruik van digitale technologie in de zorg en bij de energietransitie is erg goed.” 

Zijn er ook punten waar de universiteit volgens de beraadstafel sterker in kan worden? 

“Waar we aan kunnen werken is digitale veiligheid. We weten veel van de juridische kant van cyber security, maar nog te weinig van de technologiekant.”

De beraadstafel denkt dat Tilburg University kan uitgroeien tot een autoriteit in ‘digital sciences for society’. Ziet de buitenwereld de universiteit al als een digital sciences-universiteit?

“Nee. Veel mensen reageren verrast als je vertelt wat we allemaal doen. Mensen kennen ons nu als een social sciences en humanities universiteit. Zo treden we ook naar buiten. Als het aan mij ligt, staan we straks bekend als een social sciences, humanities en digital sciences-universiteit.”

We hebben al 2000 studenten digital sciences

Dat gaat vrij ver. Is er voldoende bewijsmateriaal dat dit kan onderbouwen? 

"We bouwen op een sterk fundament. We hebben al zeven opleidingen met 2.000 studenten die zich met digital sciences bezighouden. Dat is meer dan veel informatica-afdelingen bij andere universiteiten. Daar komt nog bij dat we drie opleidingen hebben met een sterke verwantschap met digital sciences. En dan hebben we het nog niet gehad over ons brede onderzoeksportfolio met aansprekende activiteiten, zoals Mindlabs in Tilburg stad en de data science academie Jads in Den Bosch. Dat rijke aanbod mogen we sterker uitdragen.” 

Wat bedoel je precies met uitdragen? 

“Niet zozeer dat we dit hard moeten roepen in onze marketing, wel dat we een duidelijk en coherent verhaal vertellen. En ook dat we ons als digital sciences-partij nadrukkelijker laten zien in netwerken, zoals coalities en nationale programma’s, bijvoorbeeld rond de topsectoren.” 

Hebben jullie het ook gehad over het gebruik van digitale middelen bij het geven van onderwijs?  

“Nee. Dat is behandeld bij de digitale beraadstafel over onderwijsontwikkelingen.”

Jullie hebben het wel over meer digital sciences in het onderwijs aan studenten gehad. Toch? 

“Wij vinden dat de basiskennis van alle docenten en studenten over digitale technologie van een hoger niveau moet worden. Docenten zouden zich hierin kunnen bijspijkeren via een leven lang leren en studenten via minors met basiskennis over digital sciences. Dat zou je moeten aanbieden aan alle studenten, ongeacht hun discipline. Ik zie het als lonkend perspectief dat studenten uit de diverse disciplines elkaar bij zo’n minor ontmoeten en samen aan projecten werken.” 

Stemmen jullie de uitkomsten van de beraadstafels nog op elkaar af? 

“Dat is een puzzel, maar de stukken beginnen steeds beter in elkaar te passen. Je ziet overlap ontstaan. Zoals het idee voor een academische werkplaats voor digitale geestelijke gezondheidszorg. Dat is interessant voor digitale sciences-onderzoekers én psychologen. Op zo’n thema gaan we gezamenlijke onderzoeksprojecten definiëren. Die multidisciplinariteit zal in de nieuwe strategie een belangrijke plaats krijgen. Ik denk dat dit terecht is. De maatschappelijke problemen die we moeten oplossen houden zich niet aan disciplinegrenzen. Als we disciplines bij elkaar brengen kunnen we betere antwoorden geven.”