Silhouet foto Miguel Bruna on Unsplash

Goede onderzoekspraktijken: nadere uitwerkingen en richtlijnen

In welke situaties kan je met het thema Goede Onderzoekspratijken te maken krijgen? Waar vind je nadere uitwerkingen en richtlijnen?

Nadere toelichting principes voor wetenschappelijke integriteit

Goede onderzoekspraktijken zijn essentieel voor de kwaliteit van en het vertrouwen in wetenschappelijk onderzoek. Wetenschappelijk onderzoek ontleent zijn status aan het feit dat het gaat om een normatief gereguleerd proces. Deze normativiteit is deels methodologisch en deels ethisch van aard en kan worden vertaald in een aantal principes conform de Gedragscode Wetenschappelijke Integriteit:

Eerlijkheid
  • Je doet geen ongefundairde claims.
  • Je rapporteert correct over het onderzoeksproces.
  • Je verzint of vervalst geen data of bronnen.
  • Je neemt alternatieve visies en tegenargumenten serieus.
  • Je bent open en eerlijk over onzekerheidsmarges.
  • Je stelt resultaten niet gunstiger of ongunstiger voor dan ze zijn.
Zorgvuldigheid
  • Je gebruikt wetenschappelijke methoden.
  • Je betracht optimale precisie bij het ontwerp, de uitvoering, verslaglegging en disseminatie van het onderzoek.
Transparantie
  • Je maakt het voor anderen helder op welke data je je hebt gebaseerd, hoe je deze data verkregen hebt, welke resultaten je (via welke weg) hebt bereikt en wat de rol van externe belanghebbende(n) daarbij is geweest.
  • Je motiveert duidelijk waarom delen van het onderzoek of de data niet toegankelijk worden gemaakt, als dat het geval is.
  • Je argumentatie is helder en de stappen in het onderzoeksproces zijn controleerbaar, zodat de wijze van uitvoering en fasering van het onderzoeksproces voor vakgenoten te volgen is.
Onafhankelijkheid
  • Je laat je bij keuze van de methode, bij de beoordeling van de data en in de weging van alternatieve verklaringen, maar ook bij het beoordelen van het onderzoek of onderzoeksvoorstellen van anderen, niet leiden door buiten-wetenschappelijke overwegingen (bijvoorbeeld van commerciële of politieke aard). Onafhankelijkheid omvat derhalve ook onpartijdigheid.
  • Onafhankelijkheid is in elk geval vereist bij de opzet, uitvoering en rapportage over het onderzoek. Bij de keuze van het onderzoeksobject en van de onderzoeksvraag is onafhankelijkheid niet altijd nodig.
Verantwoordelijkheid
  • Je bent je ervan bewust dat je als onderzoeker niet in een isolement opereert. Daarom houd je - binnen de grenzen van het redelijke - rekening met de legitieme belangen van bij het onderzoek betrokken personen en dieren, van eventuele opdrachtgevers en financiers, en van de omgeving.
  • Verantwoordelijkheid houdt ook in dat je onderzoek doet dat wetenschappelijk en/of maatschappelijk relevant is.

Training Wetenschappelijke integriteit

Alle onderzoekers wordt ten zeerste aanbevolen de online training wetenschappelijke integriteit te volgen, deze geeft inzicht in verantwoorde en twijfelachtige onderzoekspraktijken, toepasselijke regelingen en relevant universitair beleid. De fysieke training geeft promovendi de mogelijkheid om met collega-promovendi te discussiëren over de normen van goede wetenschap en de deugden van een goede wetenschapper, en hoe ze door grijze onderzoeksgebieden en integriteitsdilemma's kunnen navigeren.

Voor promovendi die vanaf 2020-2021 gestart zijn is de online training een verplicht onderdeel van het opleidings- en begeleidingsplan, de fysieke training wordt ten zeerste aanbevolen. Voor promovendi die vanaf 2021-2022 gestart zijn is zowel de online training als de fysieke training een verplicht onderdeel van het opleidings- en begeleidingsplan. Promovendi wordt aangeraden de online training voor het eind van hun eerste jaar te volgen en de fysieke training voor het eind van hun tweede jaar. Voor meer informatie neem contact op met Integrity Training.

Transparante afweging bij ethische dilemma’s

Bij onderzoek krijg je te maken met ethische dilemma’s. Ben hier altijd open over! En maak een zorgvuldige afweging die te verantwoorden is. Heb je een ethisch dilemma inzake je onderzoek, overleg dan met je begeleider of collega’s. Onderzoeksvoorstellen worden binnen de faculteiten getoetst op ethische aspecten door de ethische toetsingscommissies. Wanneer je een ethische toetsing moet laten uitvoeren is per faculteit opgenomen in de facultaire regeling.

Aan Tilburg University vinden geen dierproeven plaats.

Zorgvuldig beheer van onderzoeksdata

Leidend principe bij het bewaren en toegankelijk maken van onderzoeksdata is controleerbaarheid en, eventueel, hergebruik/repliceerbaarheid. De Regeling onderzoeksdatamanagement geeft de visie weer van Tilburg University op het zorgvuldig behandelen, beheren en duurzaam beschikbaar houden van onderzoeksdata. Daarnaast kennen sommige faculteiten aanvullende regelingen.

Lees hiervoor ook de spelregels die zijn opgenomen in Thema 4: Omgaan met informatie.

Open Access

Tilburg University wil nadrukkelijk het publiceren in Open Access bevorderen als deel van haar maatschappelijke taak en om reden van toegankelijkheid en verifieerbaarheid van onderzoeksgegevens, onderzoeksdata en onderzoeksresultaten. Tilburg University hecht tevens waarde aan het opbouwen van een wetenschappelijk archief van de instelling. Dit houdt voor wat betreft het publiceren van onderzoeksresultaten volgens het Tilburg University Open Access-beleid in:

  • Je volgt de groene route naar Open Access. Je plaatst na formele acceptatie een digitale versie van je publicatie in Pure. Waar mogelijk en voor zover auteursrechtelijk toegestaan, wordt deze openbaar gemaakt.
  • Je kiest waar mogelijk voor publicatie in een Open Access tijdschrift, bij voorkeur in een tijdschrift van een uitgever waarmee Tilburg University binnen de big deal-afspraken een Open Access-overeenkomst heeft gesloten.
  • Waar (nog) geen Open Access-overeenkomst met een uitgever bestaat, verdient ‘true Open Access’ de voorkeur boven ‘hybrid Open Access’

Lees meer over Open Access

Bescherming persoonsgegevens

Worden er bij een onderzoek persoonsgegevens verwerkt? Dan gelden aanvullende vereisten in het kader van de Algemene Verordening Gegevensbescherming.

Vertrouwenspersoon wetenschappelijke integriteit

Bespreek vermoedens van misstanden en inbreuk op de wetenschappelijke integriteit met de onafhankelijke vertrouwenspersoon wetenschappelijke integriteit.