JCJ Van der Heyden en Theo Mols

eenheid in verscheidenheid (1979, schilderingen)
Koopmans Building

JCJ Van der Heyden en Theo Mols – eenheid in verscheidenheid (1979, schilderingen)

J.C.J. (Jacques) van der Heyden (1928-2012) was de eerste Nederlandse kunstenaar die met nieuwe media werkte. Hij werd onder meer bekend met zijn experimenten met kopieermachines. Hij was opgeleid als schilder, maar verlegde zijn aandacht in de roerige jaren zestig (waarin bijvoorbeeld de eerste universiteitsbezetting van Nederland plaatsvond, aan Tilburg University) naar nieuwe media: film, video, televisie en geluid. Later combineerde hij deze media weer met het ambachtelijke schilderen en dat zou hij tot aan zijn dood blijven doen.

De werken die Van der Heijden in 1978 plaatste, werden aangekocht door de universiteit bij gelegenheid van de bouw van het Koopmansgebouw. Dat was al in 1971 geopend, maar het duurde lang voordat de diverse belanghebbenden het eens waren over de kunst in het gebouw. De werken waren bedoeld ter “identificatie”, om de verschillen tussen de verdiepingen – de wetenschappelijke disciplines - van het gebouw te accentueren. Immers, bijvoorbeeld een econometrist is heel wat anders dan een bedrijfseconoom. Van der Heyden kreeg geen specifieke opdracht mee, maar werd mogelijk benaderd omdat zijn werk vrijwel altijd gaat over waarneming en de reflectie op waarneming. Bij waarnemen maak je keuzes – wat vind je belangrijk, en wat minder - en vervolgens interpreteer je wat wordt waargenomen. Dit selectieproces is nodig om uit de veelheid aan informatie dingen te destilleren die van betekenis zijn.

JCJ van der Heyden probeerde de complexiteit van de werkelijkheid in een eenvoudig beeld te vangen. De lijn was voor hem uiterst belangrijk. Teken een rondje en je hebt al twee vormen: de cirkel en de ruimte daarbuiten. Trek een horizontale lijn en je denkt al snel aan een horizon, de scheiding tussen hemel en aarde. Via eenvoudige lijnen is kortom een rijkdom aan beelden op te roepen. Van der Heyden had een onderzoekende geest en tekende of fotografeerde de horizon vanuit een vliegtuig, en dan is die bol, verticaal of schuin. Nooit recht. Het is dus een kwestie van perspectief, van waar je staat en waar je bent. Zijn aandacht voor het kleine - en daardoor voor het grote - hebben velen de ogen geopend voor de kracht van het geconcentreerde kijken naar wat wij werkelijkheid noemen. JCJ Van der Heyden was een veelgevraagd docent, wiens werk in diverse musea en belangrijke particuliere collecties is opgenomen. In 1989 ontving hij de David Röell Prijs.

In de trappenhallen zijn niet alleen werken van Van der Heijden opgenomen, maar ook van de Tilburgse kunstenaar Theo Mols. Deze bracht in Tilburg diverse monumentale wandversieringen aan, vaak – zoals ook op de universiteit – abstract van aard. Zijn werk versterkte de idee achter het kunstproject in het Koopmansgebouw: eenheid in verscheidenheid.

Nieuwsgierig naar de andere kunstwerken op de campus? Ga op onderzoek via de digitale plattegrond van Campuskunst.

Meer over de historie en het academisch erfgoed

Het academisch erfgoed van Tilburg University is een zeer divers geheel van archieven, beeldmateriaal, collecties, apparaten, opgetekende verhalen et cetera die betrekking hebben op de geschiedenis van de universiteit.