Harm Goris

Karaktervorming is een fundamenteel onderdeel van theologie

Het ontwikkelen van kennis, kunde en karakter is al sinds jaar en dag verweven in het onderwijs binnen de Engels- en Nederlandstalige bachelor Theologie. Universitair docent Harm Goris vertelt hoe Theologie het Tilburg Educational Profile in de praktijk vormgeeft.

Door: Melinde Bussemaker

“Binnen Theologie houden we ons ook bezig met het stellen van persoonlijke vragen over wat je drijft, wat je belangrijk vindt en hoe je naar het goede streeft”, legt Goris uit. “Dat doen we bijvoorbeeld in de vakken spiritualiteit en ethiek. We lezen teksten uit de middeleeuwen. Dat doen we niet puur voor de museale waarde, het gaat er ook om wat die geschriften in de huidige tijd betekenen. Onze studenten denken daarover na en discussiëren over de betekenis van oude schriften in de hedendaagse maatschappij.”

Verplaatsen in een ander

“Ik vind het belangrijk dat studenten zich leren verplaatsen in een ander”, vervolgt hij. “Dat je loskomt van je eigen overtuigingen en referentiekader en in de huid probeert te kruipen van iemand uit een andere tijd of van een andere plek, met een andere achtergrond. Dat doen onze studenten bijvoorbeeld tijdens een opdracht waarin ze het ethische standpunt van iemand, bijvoorbeeld Sartre of Hume, presenteren en verdedigen. Daarbij moet je het standpunt zo goed mogelijk vertolken, maar je hoeft het er niet mee eens te zijn. Kritisch zijn wordt terecht vaak als een waardevolle competentie beschouwd, maar je verplaatsen in een ander is soms ten onrechte veronachtzaamd. Door je te verdiepen in ‘het vreemde’, een mens, visie en religie uit een andere tijd en streek, word je tegelijkertijd gedwongen om kritisch naar jezelf te kijken. Wat zegt je eigen standpunt over jou?”

“Ik vind het belangrijk dat studenten zich leren verplaatsen in een ander”

Beter mens zijn

“Een studie Theologie draait niet om het afvinken van competenties, maar om jezelf ontwikkelen omdat je dat wil”, vindt Goris. “Natuurlijk moeten we ook op de een of andere manier de ontwikkeling van het karakter in beeld brengen, maar toetsen hoeft van mij niet. Onze studenten doen bij de start van de bachelor een persoonlijkheidstest. Na drie jaar doen ze die opnieuw. Dat geeft hun inzicht in hoe ze gegroeid zijn.”

“Karakter kun je vormen en ontwikkelen, maar het is ook gestoeld op een basis van opvoeding, genen en omgeving”

“Ik zie het als een bandbreedte waarbinnen je je ontwikkelt en jezelf kunt vormgeven. Waarin je onderzoekt hoe je een beter mens kunt zijn. Dat laatste zie ik als een existentiële opdracht voor ieder mens.”

Kennis en vaardigheden

Afgestudeerden Theologie gaan veelal aan het werk als geestelijk verzorger bij een zorginstelling, het leger of justitie en een flink deel wordt docent levensbeschouwing. “Daarvoor moet je vaardigheden en eigenschappen ontwikkelen die in de opleiding aan bod komen. Denk aan samenwerken in een team, creativiteit, proactief en kritisch zijn. Die vaardigheden en karaktereigenschappen worden steeds belangrijker. Belangrijker nog dan kennis. Kennis veroudert snel, al hebben we daar bij Theologie wat minder last van. Kennis kun je opzoeken, al heb je een basis nodig.

“In ons onderwijs besteden we veel aandacht aan vaardigheden en karaktervorming omdat wij denken dat dit onze studenten verder helpt op hun pad.”

Fundamenteel

“Karaktervorming is een fundamenteel onderdeel van de bachelors. ‘Je leert niet voor de school maar voor het leven’, leerde ik ooit tijdens mijn eerste les Latijn op de middelbare school. En zo is het hier ook. Ik hoop dat studenten niet komen om trucjes te leren of feiten te stampen, maar dat ze een intrinsieke motivatie hebben om datgene te leren waar zij voldoening van krijgen. Wanneer je weet wie je bent en wat je drijft, weet je ook waar je die voldoening zult vinden.”