[Gearchiveerd] Burger-vriendelijke datacommunicatie
Overheidsinstanties hebben veel gegevens, maar het bestuursrecht moedigt hen onvoldoende aan om deze gegevens op een begrijpelijke en zinvolle manier met de burgers te delen. Dit project verkent nieuwe juridische en ethische manieren om datacommunicatie door openbare lichamen te stimuleren en te optimaliseren en om burgers te helpen bij het interpreteren van deze gegevens, in het bijzonder door middel van visualisatietools.
Projectleider
Thema's
- Bestuur en regelgeving
- De digitale samenleving
Duur
2017 tot 2021
Officiële projecttitel
Het ontwerpen van een regelgevend kader voor burgervriendelijke datacommunicatie door publieke actoren.
Het project in het kort
Veel mensen zouden vaker input willen geven over het overheidsbeleid, maar vinden dat ze niet voldoende informatie hebben. Het kan ook overweldigend zijn om te proberen je standpunt te verdedigen in een conflict met een overheidsinstantie als je geen toegang hebt tot de relevante gegevens. De 'datarevolutie', waardoor een enorme hoeveelheid gegevens beschikbaar is gekomen en die een nieuw licht werpt op de werkelijkheid door grotendeels geautomatiseerde processen van gegevensanalyses, kan helpen om dit aan te pakken.
Hiervoor is het echter een voorwaarde dat overheidsinstanties relevante gegevens voor burgers beter ontsluiten, met name complexe grote gegevens. Ook voor de overheidsinstellingen zelf is burgervriendelijke datacommunicatie van belang. Het kan bijvoorbeeld de kwaliteit en (vermeende) legitimiteit van de besluitvorming verbeteren, burgers betrekken bij nieuwe vormen van e-participatie en het aantal rechtszaken verminderen.
In dit onderzoek wordt onderzocht hoe het bestuursrecht overheidsinstanties kan stimuleren om deze gegevens daadwerkelijk te ontsluiten. In de praktijk blijkt dat overheidsinstanties zich met betrekking tot hun 'open data' beleid te veel richten op de wettelijke voorwaarden waaraan zij zich moeten houden. Hierdoor dreigen zij het perspectief van de burger die geïnteresseerd is in (het gebruik van) die gegevens uit het oog te verliezen.
Daarom is een nieuw wettelijk kader een noodzakelijke voorwaarde voor succesvolle datacommunicatie door overheidsinstanties. Uiteraard moet dit kader data proof zijn en rekening houden met de nieuwste digitale ontwikkelingen. Tegelijkertijd moet dit kader de veranderende relatie tussen overheidsinstanties en burgers die goed geïnformeerd willen zijn en zelf met overheidsinformatie willen werken, erkennen. Daarom bundelen vooral interdisciplinair georiënteerde rechtswetenschappers en datawetenschappers hun krachten in dit project en worden ook onderzoekers met een achtergrond in het openbaar bestuur, de filosofie en de psychologie, geraadpleegd.
Het project bouwt voort op twee centrale uitgangspunten:
- )verheidsinstellingen zouden meer moeten communiceren (gebruiken) over gegevens, ze zouden dat beter moeten doen en ze zouden dat anders moeten doen, en
- Het bestuursrecht heeft een proactieve rol om dit te realiseren als de bereidheid bestaat om formele juridische concepten aan te passen en aan te vullen met gedragsinstrumenten.
Dit onderzoeksproject heeft tot doel een algemeen juridisch kader te ontwikkelen dat het voor de markt mogelijk maakt om visualisatie-instrumenten te ontwerpen die niet alleen overheidsinstanties in staat stellen om gegevens op een toegankelijke manier te communiceren, maar die ook de burgers helpen om zelf informatie te genereren uit publieke gegevens.
Het project maakt een onderscheid tussen specifieke uitdagingen en obstakels waarmee bepaalde specifieke overheidsorganen te maken hebben, zoals in de sectoren water en energie, en ontwikkelt algemene inzichten en 'best practices' die breed toepasbaar zijn. Uiteindelijk maakt dit een meer burgervriendelijke datacommunicatie mogelijk voor alle overheidsorganen en zorgt het ervoor dat de groeiende hoeveelheid gegevens, die overheidsorganen tot hun beschikking hebben, ook voor de burger nuttig zijn.