Contact met getroffenen belangrijke rol van burgemeesters bij crisis
De rol die burgemeesters bij een ramp of crisis vervullen richting de nabestaanden of getroffenen is van groot belang, blijkt uit onderzoek van Wouter Jong naar het leiderschap van burgemeesters in crisistijd. Door met getroffenen in gesprek te gaan, kunnen burgemeesters de balans houden tussen collectief meeleven en de meer persoonlijke rouw van de familie. Jong promoveert op donderdag 19 december aan Tilburg University.
Naar leiderschap tijdens crises is al veel onderzoek gedaan. Zo weten we dat burgemeesters na crises worden geacht om zich te laten zien, zich te ontfermen over getroffenen en dat zij de juiste woorden moeten vinden om de geschokte bevolking tot steun te zijn. Voorbeelden daarvan kennen we van de ramp met de MH17 en de Vuurwerkramp in Enschede. Minder bekend is hoe een burgemeester idealiter met de verwachtingen van al die groepen om moet gaan.
Wouter Jong, die ook adviseur crisisbeheersing van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters is, onderzocht hoe Nederlandse burgemeesters omgaan met crises. Daarvoor gebruikte hij onder meer 94 interviews met burgemeesters en interviews met nabestaanden of getroffenen. Op grond daarvan doet hij aanbevelingen voor hoe burgemeesters invulling kunnen geven aan hun rol als boegbeeld bij crises.
Luisterend oor
Het onderzoek legt ook de relatief onbekende rol van burgemeesters bloot die zij vervullen richting de nabestaanden of getroffenen van crises en rampen. Nabestaanden en getroffenen zeggen soms het idee krijgen dat ze publiek bezit worden, zeker als een ongeluk een grote maatschappelijke impact heeft. Sommigen ontlenen troost aan die aandacht, anderen willen vooral met rust gelaten worden. Alleen door met direct getroffenen in gesprek te gaan en hen een luisterend oor te bieden, weten burgemeesters wat er van hen in een specifieke situatie wordt verwacht. Het helpt hen om de balans te bewaken tussen collectief meeleven en de meer persoonlijke rouw van de familie.
Als een burgemeester medeverantwoordelijk wordt gehouden voor een crisis of ramp, hoeft dat geen beletsel te zijn om contact te zoeken met nabestaanden. Getroffenen blijken doorgaans mild en in staat om de formele rol en de rol van burgervader of burgermoeder van elkaar te scheiden.
Complexiteit
In het onderzoek is ook gekeken naar de complexiteit van beslissingen die burgemeesters moeten nemen tijdens crises en rampen. Het blijkt dat burgemeesters beslissingen vooral complex vinden op het moment dat ze keuzes moeten maken die niet door iedereen gedragen worden. Alle burgemeesters kunnen de beslissingen tijdens crises als complex ervaren, ongeacht hun bestuurlijke ervaring of gemeentegrootte.
Noot voor de pers
Mr. drs. Wouter Jong promoveert op donderdag 19 december om 16.00 uur in de aula van Tilburg University. Titel proefschrift: Crisis leadership by mayors. An empirical multi-method study. Promotor: prof. dr. P.G. van der Velden, copromotor: dr. M.L.A. Dückers. Een recensie-exemplaar of een uitgebreide Nederlandstalige samenvatting is beschikbaar via persvoorlichters@tilburguniversity.edu;. Wouter Jong is te bereiken op tel 06-22406695, email w.jong@burgemeesters.nl.