Departement Filosofie

Departement Filosofie

Wat is cultuurfilosofie?

Uitwisseling tussen mensen

Omdat het woord cultuur verschillende betekenissen heeft, kent de cultuurfilosofie verschillende deelgebieden. We spreken bijvoorbeeld van 'het culturele leven' van een stad. Het woord cultuur verwijst dan naar de 'bovenbouw' van de samenleving, dat wil zeggen het deel dat niet met de 'harde onderlaag' van economie en staat samenvalt. In de cultuur gaat het dan om die uitwisselingen tussen mensen waarbij vooral symbolen en uitdrukkingswijzen van belang zijn. Een belangrijk onderdeel hiervan is weer de kunst. De cultuurfilosofie houdt zich dan ook bezig met vragen als:

  • Hoe wordt iets een symbool en op welke wijze heeft een symbool betekenis?
  • Wat is het belang van stijlen, met inbegrip van leefstijlen?
  • Hoe verhoudt zich kunst tot de samenleving als geheel?
  • Hebben de diverse opvattingen binnen de esthetica - de filosofie van de kunst - consequenties voor het denken over de wijze waarop mensen een gemeenschap vormen?

Traditioneel overgeleverde levenswijze

Het woord 'cultuur' kan echter ook verwijzen naar de totale, traditioneel overgeleverde levenswijze van een groep of volk, dus inclusief ideeën en waarden, religie, de wijze waarop men in zijn levensonderhoud voorziet, rechtspreekt, politiek bedrijft enzovoort. Alle menselijke activiteit is een deel van cultuur in deze zin.

In het verlengde van deze betekenis van het woord cultuur stelt de cultuurfilosofie zich vragen als:

  • Hoe verhoudt cultuur zich tot natuur of biologie?
  • Is de cultuur bepaald door de natuur of is er veeleer een tegenstelling tussen natuur en cultuur?
  • Hoe verhouden culturen zich tot elkaar, en kun je van hogere en lagere culturen spreken?
  • Welke culturele universalia zijn er? Dit wil zeggen menselijke kenmerken die in alle culturen voorkomen.
  • Kan iemand uit de ene cultuur de andere cultuur eigenlijk wel begrijpen?
  • Wanneer culturen verspreid door elkaar binnen één land bestaan, wat houdt cultureel pluralisme dan in?
  • Is pluralisme per definitie altijd een veelheid binnen een vóóronderstelde eenheid?

Ben je geïnteresseerd in een opleiding filosofie?

Dan kun je bij Tilburg University terecht voor een bachelor-, master- of lerarenopleiding in de filosofie. Filosofie studeren kan in Tilburg zowel in voltijd als deeltijd.