Vakbeschrijvingen cursussen Topklas

Docenten: dr. Paul Verbruggen, dr. Anne Lafarre, dr. Bas Rombouts

Deze informatie volgt zo spoedig mogelijk

Docenten: prof. dr. Saskia Lavrijssen, prof. dr. Martijn Groenleer, dr. Bart van der Sloot

Europese en nationale wet- en regelgeving spelen een cruciale rol in de totstandbrenging van de energietransitie en  de realisatie van internationale en Europese klimaatdoelstellingen. Het ministerie van Economische Zaken bereidt momenteel nieuwe wetsvoorstellen voor die een grote impact hebben op de energiesector. Deze voorstellen beogen de digitalisering en de verduurzaming van de sector te versnellen. Deze topklascursus heeft als  doel inzicht te geven in de rol die het recht kan spelen in het bereiken van de Europese en nationale klimaatdoelstellingen en in de versnelling van een rechtvaardige energietransitie. Daartoe wordt stilgestaan bij het begrip energierechtvaardigheid en de belangen van duurzaamheid, leveringszekerheid en betaalbaarheid van de energietransitie. De  meest relevante Europese en nationale wetten en wetsvoorstellen die van belang zijn voor de regulering en versnelling van de energietransitie worden behandeld. Daarbij wordt gereflecteerd op de rol die het recht kan spelen in de energietransitie. Aan de hand van de bespreking van de Shell-zaak, wordt aandacht besteed aan de verantwoordelijkheden van de staat en verantwoordelijkheden van de markt bij de realisatie van de energietransitie. Relevante wetgeving wordt besproken aan de hand van praktische voorbeelden. Ook wordt geoefend met de analyse en oplossing van ‘real life’ cases.

Docent: prof. dr. Ingrid Leijten, prof. dr. Maurice Adams, Joris van Laarhoven MA LLM

Je hoeft de afgelopen jaren niet lang te zoeken om alarmerende berichten te vinden over de staat van democratische rechtsstaten wereldwijd. Afgelopen april zette de Europese Commissie het veelbesproken ‘rechtsstaatmechanisme’ in tegen Lid-Staat Hongarije. In augustus berichtte The Washington Post dat een groep geschiedkundigen tijdens een samenkomst in het Witte Huis president Biden gewaarschuwd heeft met de boodschap dat de Amerikaanse democratie “wankelt”. In het Democratierapport 2022 van het V-Dem Instituut van de Universiteit van Göteborg (Zweden) staat te lezen dat zo’n 70% van de wereldbevolking in 2021 onder autocratisch bewind leefde—tegenover 49% van de wereldbevolking in 2011—en dat slechts 34 van de bijna 200 landen ter wereld liberale democratieën zijn.

Deze Topklas begint met een discussie over de verschillende betekenissen van het begrip ‘democratische rechtsstaat’. Wat verstaan we hieronder en zijn we het op alle punten eens? Hoe dit ook zij, de democratische rechtsstaat vormt een belangrijk startpunt en ijkpunt: de uitdagingen en crises waarmee we zowel in de politiek als in de maatschappij worden geconfronteerd, kunnen op allerlei manieren worden gelinkt aan de uitgangspunten van de democratische rechtsstaat. Maar zeggen die uitgangspunten ook iets over hoe we uitdagingen aan moeten pakken, of een volgende crisis kunnen voorkomen?

In de volgende bijeenkomsten staan we aan de hand van verschillende deelthema’s en denkers stil bij deze vragen. Zo gaan we het onder meer hebben over het belang van vertrouwen, het gevaar van desinformatie en andere onwaarheden, het belang van instituties die de rechtsstaat beschermen, de rol van grondrechten, en het werk van Hobbes en Rawls. Tijdens de bijeenkomsten vormt de voorgeschreven literatuur steeds het uitgangspunt, maar de discussie zal daartoe niet beperkt blijven. De docenten stellen zich ten doel de (deels oude) teksten te linken aan actuele problemen en gebeurtenissen, en verwachten dat jullie daar actief aan bijdragen.

Bij dit alles worden verschillende perspectieven ingenomen: politieke, sociologische, filosofische en uiteraard het juridische perspectief. Het juridische perspectief is belangrijk omdat het recht het kader vormt waarbinnen democratische beslissingen genomen worden.

Docent: prof. mr. M. Nelemans

In dit topklasvak wordt door en met de studenten onderzocht of en in hoeverre kunstmatige intelligentie invloed kan (gaan) hebben op de strafrechtketen en welke mogelijke uitdagingen daarbij om de hoek komen kijken. Kunnen we een criminele robot strafrechtelijk aansprakelijk stellen? Is misdaad straks te voorspellen en te voorkomen? In hoeverre hebben we in de toekomst nog politieagenten nodig?

In de afgelopen tijd is er veel media-aandacht geweest voor kunstmatige intelligentie. Deze technologie biedt een scala aan mogelijkheden voor nieuwe toepassingen. Denk daarbij aan de zelfrijdende auto. In wezen kan iedere industrie kunstmatige intelligentie inzetten om bestaande toepassingen te verbeteren of nieuwe toepassingen te ontwikkelen.

In dit vak staat de strafrechtketen centraal en hoe kunstmatige intelligentie hierin een rol zou kunnen gaan spelen. En wellicht dat deze technologie kan bijdragen aan oplossingen voor enkele problemen in de strafrechtketen die te kampen heeft met overbelasting en ondercapaciteit, zowel in de opsporing, als bij het Openbaar Ministerie en in de rechterlijke macht.

Het vak is interdisciplinair van opzet doordat het technologie combineert met juridische, maatschappelijke en ethische vraagstukken. Het doel is niet om pasklare antwoorden te geven maar om studenten te laten kennismaken met de vragen van de toekomst.