OPTIMIZE ‘Optimaliseren van patiënten ervaringen bij diagnostisch hartonderzoek’
Bij vermoeden van een hartziekte kan lichamelijk onderzoek in het ziekenhuis noodzakelijk zijn. Bijvoorbeeld door een scan die de werking van het hart in beeld brengt. Deze onderzoeken kunnen ingrijpend zijn en leiden bij sommige patiënten tot stress of angst. Juist dit soort psychologische klachten kunnen hartziekten veroorzaken of verergeren. In deze CoRPS Short Story vertelt promovendus Tom Roovers hoe zijn onderzoek helpt om het welzijn van patiënten tijdens het hartonderzoek te verbeteren en eventueel stress en angst te verminderen.
Waarom dit project/onderzoek?
Het onderzoek om hartaandoeningen te diagnosticeren zorgt bij veel patiënten voor onzekerheid en angst. Deze negatieve gevoelens hebben een ongunstig effect op het welbevinden van patiënten. Dat kan er zelfs toe leiden dat mensen een noodzakelijk lichamelijk onderzoek in het ziekenhuis uit de weg gaan. Daarom is het belangrijk dat negatieve gevoelens rondom het diagnostisch onderzoek verminderd worden door patiënten hierin optimaal te ondersteunen. Met het project ‘OPTIMIZE’ proberen we in kaart te brengen hoe we dat het beste kunnen doen.
Dit onderzoek wordt uitgevoerd door de afdeling Medische en Klinische Psychologie van Tilburg University samen met Instituut Verbeeten en het Elisabeth-TweeSteden ziekenhuis (ETZ). Deze twee partijen spelen een rol in het diagnosticeren van patiënten en werken daarin ook al samen. Dankzij deze samenwerking vinden wetenschappelijke inzichten direct hun weg naar de praktijk, met hopelijk een positieve impact op het psychologisch welzijn van patiënten tot gevolg.
Wat ga je onderzoeken?
Het project richt zich op patiënten die door de cardioloog zijn doorverwezen voor een aanvullend lichamelijk onderzoek, een zogeheten myocard perfusie scan. Daarmee wordt bekeken of de hartspier overal genoeg bloed krijgt. Het hart wordt zichtbaar gemaakt door middel van een injectie met radioactief materiaal. Daarnaast wordt ook een medicijn toegediend wat inspanning nabootst. Dit kan zorgen voor bijwerkingen. Deze onderdelen maken het voor sommige patiënten een extra spannend onderzoek. Met behulp van twee gerichte interventies willen we het psychologisch welzijn van deze patiënten verbeteren en zorgen voor een verdere verbetering van de patiëntenervaring. Het onderzoek draagt ook bij aan kennis over de relatie tussen hartziekte, hartklachten en psychologisch welzijn.
Hoe ga je het uitvoeren?
De eerste interventie betreft twee informatieve video’s waarin het gehele diagnostisch proces van het hartonderzoek wordt getoond. Zo weten patiënten beter wat ze te wachten staat. Dat kan onzekerheid en gevoelens van angst verminderen. De tweede interventie is een coach die de patiënten begeleidt tijdens het hartonderzoek. De coach richt zich op de specifieke behoeften van iedere patiënt en op algemene ondersteuning zoals extra uitleg en waar nodig patiënten geruststellen. Het effect van de interventies op het welzijn van patiënten wordt onderzocht door middel van vragenlijsten en analyses van gezichtsuitdrukkingen van emoties tijdens het inspanningsgedeelte van het hartonderzoek. Ook onderzoeken we het effect van negatieve gevoelens op het autonome zenuwstelsel door middel van 24-uurs ECG-metingen. Zie ook box 1 onderaan de tekst.
Hoe loopt het?
Het onderzoek is gestart in november 2022 en heeft op dit moment 20 patiënten. We denken dat het onderzoek doorloopt tot het derde kwartaal van 2023. In totaal zullen 180 patiënten deelnemen aan het onderzoek.
Wat verwachten jullie te vinden en wat voor impact zou dit hebben op de maatschappij?
De verwachting is dat de patiëntgerichte interventies het psychologisch welzijn tijdens het diagnostisch hartonderzoek vergroten, met een betere patiëntervaring als gevolg. Met betrekking tot de activiteit van het autonome zenuwstelsel verwachten we dat een hoger psychologisch welzijn zal zorgen voor een verschuiving van activiteit naar het ‘rust en herstel’ systeem. Dit zie je terug in een lagere hartslag en bloeddruk en een hogere hartslag variabiliteit.
Over de onderzoeker
-
Tom Roovers
Junior onderzoeker / PhD bij Instituut Verbeeten'Mijn interesse ligt bij het verbeteren van de gezondheid van patiënten maar ook bij het optimaliseren van gezondheid bij gezonde mensen. Hierbij richt ik me op het mentale maar ook op het fysieke aspect. Door mijn studie Neurobiologie ben ik met name geïnteresseerd in de onderliggende fysiologische mechanismen die aan de basis liggen van gezondheid. Deze aspecten komen mooi samen binnen dit onderzoek, waarbij we een directe impact hopen te hebben op het psychologisch welzijn van patiënten en daarnaast door verschillende metingen ook inzicht krijgen in de onderliggende mechanismen hiervan.'
Voor meer informatie over dit onderzoek kunt u contact opnemen met Tom Roovers.
Box 1
Toelichting onderzoek
De samenhang tussen negatieve gevoelens met hart- en vaatziekten kan mogelijk verklaard worden door een ontregeling in het autonome zenuwstelsel. Dit systeem bestaat uit twee delen, het sympathische en parasympatische zenuwstelsel. Samen zijn ze verantwoordelijk voor de regulatie van allerlei lichamelijke processen, met name het functioneren van het hart en vaatstelsel. Het sympathische gedeelte zorgt hierbij voor een staat van paraatheid door verhoging van de hartslag en bloeddruk; daarbij zijn “stress hormonen” zoals adrenaline en cortisol betrokken. Het parasympatische gedeelte zorgt voor een toestand van rust of herstel en dus verlaging van hartslag en bloeddruk; hierbij speelt onder andere acetylcholine een rol. Chronisch negatieve gevoelens zorgen voor een verlaagde parasympatische activiteit en een verhoogde activiteit van het sympathisch zenuwstelsel. De verhoogde hartslag en bloeddruk die daar het gevolg van is kan leiden tot meer aderverkalking en een hoger risico op hart- en vaatziekten.
De informatievideo’s voor patiënten zijn ontwikkeld in samenwerking met Instituut Verbeeten en KAPTIV. Op deze pagina zijn enkele beelden van achter de schermen te zien.