Neuropathie bij kanker: samen beslissen over de te volgen behandeling
Cynthia Bonhof (Integraal Kankercentrum Nederland, Tilburg U) onderzoekt in haar proefschrift de kwaliteit van leven bij patiënten met dikkedarm- en eierstokkanker, die kampten met neuropathische klachten. Uit haar studies volgt dat samen beslissen over de te volgen behandeling tussen patiënt en arts broodnodig is en dat prominenter op psychosociale zorg mag worden ingezet.
Neuropathy is een van de meest voorkomende invaliderende bijwerkingen bij chemotherapie, waarbij de perifere zenuwen zijn aangetast. Dat kan zich sensorisch manifesteren (tintelende, gevoelloze of pijnlijke vingers en handen) of motorisch (bijvoorbeeld moeite hebben met het vasthouden van een pen of het dichtknopen van een blouse).
Kwaliteit van leven
Neuropathy zorgt niet alleen voor fysiek ongemak, maar heeft ook impact op de kwaliteit van leven. Patiënten met veel sensorische of motorische neuropathie rapporteerden een slechter fysiek, rol, emotioneel, cognitief en sociaal functioneren en een slechtere slaapkwaliteit vergeleken met patiënten met weinig neuropathie. Daarnaast zijn ex-patiënten met veel klachten vaker angstig of depressief. Vermoeidheid komt bij patiënten die angstig en depressief vaker voor dan bij patiënten waarbij dit minder speelt. Vooral pijnlijke neuropathy blijkt een rol te spelen bij een slechtere kwaliteit van leven.
Samen kunnen patiënt en arts komen tot een geschikte behandeling
Angst, depressie en vermoeidheid
Behalve een lagere dosis chemotherapie is er vooralsnog geen interventie beschikbaar om neuropathy te voorkomen en de behandelmogelijkheden zijn zeer beperkt. Bonhof vond een verband tussen optimisme, angst, depressie en de kwaliteit van leven bij patiënten met chronische neuropathy.
Gedeelde besluitvorming
Bonhof: “Neuropathy houdt relatief lang aan en de enige effectieve behandelstrategie lijkt het afbreken van chemotherapie. Patiënten moeten dus tijdig kunnen kijken naar alternatieve behandelingen voor kanker. Dit laat duidelijk zien dat het goed is dat het tijdperk van gedeelde besluitvorming is aangebroken. De balans tussen effectiviteit en toxiciteit van chemotherapie moet worden herzien. Door patiënten goed te informeren over bijwerkingen en behandeleffectiviteit kunnen zij dan samen met de arts beslissen welke behandeling het beste bij hun situatie past.”
Tijdig kijken naar alternatieve behandelingen
Bonhof wijst verder op monitoring tijdens behandelperiode. “Wanneer we klachten als een patiënt-gerapporteerde uitkomstmaat direct koppelen aan het elektrisch patiëntendossier kunnen clinici sneller en meer adequaat reageren op een toename in klachten.” Tot slot is er nader onderzoek nodig naar psychosociale klachten tijdens en na de behandeling.
Cynthia Bonhof promoveerde 29 maart 2021 op het proefschrift ‘Chemotherapy-induced peripheral neuropathy, a nerve-wracking condition ffecting patients’ quality of life’. Promotor: Prof. dr. Lonneke van de Poll-Franse (dept. Medical and Clinical Psychology).