NudgeME: geef mij een duwtje en ik eet gezond!

Nieuwe technologieën kunnen op allerlei momenten in deze keuzeprocessen ingrijpen, wat voorheen onmogelijk was. Daarnaast is het mogelijk om interventies te personaliseren naar de voorkeuren of informatieverwerkingsstijl van de gebruiker. Stel, je hebt aangegeven dat je graag minder suiker wilt consumeren. Je wilt een frisdrank kopen en je pakt een Cola uit het schap. Na het scannen van het product met de zelfscan app krijg je een pop up te zien met een alternatief product, namelijk Cola light. Omdat je aangegeven hebt dat je geïnteresseerd bent in producten laag in suiker wijst een nudge je erop dat dit alternatief bij jouw persoonlijke voorkeuren aansluit. 

Diabetes patiënten

Het huidig project, geleid door Nynke van der Laan, is multidisciplinair: ook filosoof Bart Engelen, die kijkt naar de ethische aspecten, Nadine Bol en Sabita Soedamah-Muthu (Tilburg School of Social and Behavioral Sciences), werken eraan mee. Het is een samenwerking met de mobiele app ontwikkelaar Nakko bv, die de supermarktapps van verschillende supermarktketens heeft ontwikkeld en vanuit deze expertise bijdraagt aan het project. Het NudgeME project is op 1 juni gestart en heeft een duur van twee jaar. Het samenwerkingsproject is medegefinancierd met PPS-toeslag die door Health~Holland, Topsector Life Sciences & Health, beschikbaar is gesteld ter stimulering van publiek-private samenwerkingen. 

Van der Laan: ‘In een eerdere samenwerking met Nakko bv. hebben we onderzocht wat het effect was van generieke nudges op gezonde keuzes in de supermarkt. Hierbij kreeg iedereen dezelfde nudge te zien. In het huidig project gaan we onderzoeken of het effect van nudges sterker is als deze worden gepersonaliseerd. Zo krijgt iemand die geïnteresseerd is in de hoeveelheid suiker bijvoorbeeld een nudge te zien die hierop inspeelt terwijl iemand die geïnteresseerd is in biologische producten een daarbij passende nudge wordt getoond. Een suikerbeperkt voedingspatroon is relevant voor Diabetes Type 2 patiënten, een populatie waar het onderzoek zich in de tweede helft van het project op richt. We onderzoeken in dit project ook de onderliggende mechanismen en het effect van transparantie. Dit doen we met lab studies en een studie in het veld.’

Engelen: ‘Marketingafdelingen van bedrijven proberen al langer consumenten te beïnvloeden, vaak met als doel meer winst te maken. In dit project proberen wij mensen te sturen om keuzes te maken die goed zijn voor hun gezondheid.’ De kritiek dat de overheid, of het supermarkt bedrijf, zich zo te veel bemoeit met persoonlijke keuzes, weerlegt hij: ‘De app is alleen voor wie wil. Juist met deze gepersonaliseerde technieken vermijd je dat. Er worden geen waardes aan de consument opgelegd: je kiest zelf in welke richting je geduwd wilt worden door jouw eigen voorkeuren op te geven.’

Toegevoegde waarde

Len Clabbers (Nakko bv): 'We zien dat het gebruik van een app voor de wekelijkse boodschappen toe blijft nemen. Net als de aandacht van supermarktketens voor hoe zij hun klanten kunnen ondersteunen die bewuster willen eten. Voor Nakko is dit project een mooie manier om vanuit de expertise die we hebben iets bij te dragen aan de leefstijl van consumenten.'

In het eerdere en recent gepubliceerde onderzoek (Van der Laan & Orcholska, 2021) deden deelnemers boodschappen in de supermarkt met een zelfscanapplicatie. De deelnemers werden in vier groepen opgedeeld. In een eerste groep deelnemers deed de app bij het scannen van een volgens de Voedingscentrumrichtlijnen ongezond product, een suggestie voor een gezonder alternatief. In de tweede en derde groepen deelnemers werd deze suggestie vergezeld van respectievelijk een extra tekstuele (bijvooreeld: “Dit alternatief bevat minder suiker”) of visuele nudge (een gezond hart logo) dat de gezondheidswaarde van het alternatief benadrukte. De vierde groep – de controlegroep - kreeg geen suggesties met alternatieve producten. Wat bleek nu? In de conditie met alleen een suggestie werd een hoger percentage gezonde producten gekozen dan in de controleconditie, bijna 38% (vergeleken met 30% in de controle conditie). De nudges hadden over de hele groep geen toegevoegd effect. De onderzoekers verwachten dat gepersonaliseerde nudges, onderzocht in het NudgeME project, mogelijk wel een toegevoegde waarde hebben. 

Bronnen 
-    Health~Holland projectprofiel: https://www.health-holland.com/project/2022/2022/personalised-digital-n…
-    Van der Laan, L.N., Orcholska, O. 2022. Effects of digital Just-In-Time nudges on healthy food choice – A field experiment. Food Quality and Preference 98:104535. https://doi.org/10.1016/j.foodqual.2022.104535