Promotie M.T. Feenstra-Verschure MSc

• Locatie: Cobbenhagen building, Aula
• Promotores: prof. dr. T.A.M. Kooij,  prof. dr. C. Freese

Publiekssamenvatting

Het concept 'locked at the job’ ook wel ‘opgesloten zitten in de baan' is een vrij onbekend fenomeen, zowel in de wetenschap als in de praktijk. Toch blijft tussen de 13% - 20% van de medewerkers ontevreden in hun baan zitten omdat zij beperkte baankansen zien. Wanneer medewerkers in een dergelijke ongewenste werksituatie blijven zitten, heeft dit niet alleen negatieve effecten voor de medewerker, maar ook voor de organisatie.

In de wetenschap bestaan momenteel meerdere concepten die net als ‘locked at the job’ baan immobiliteit meten. Echter zijn deze concepten niet goed geïntegreerd en is er slechts in beperkte mate gebruik gemaakt van de bestaande concepten. Hierdoor kan niet worden vastgesteld of iemand opgesloten zit in de baan, welke oorzaken en gevolgen dit heeft en wat voor proces mensen doormaken. De onderzoeksvraag in dit proefschrift luidt: “Wat is locked at the job, wat zijn de antecedenten en consequenties en hoe evolueert het in de tijd?”

Om deze onderzoeksvraag te onderzoeken is er allereerst een grondige literatuurstudie uitgevoerd, zodat er een duidelijke definitie kon worden geformuleerd. Op basis van theoretische onderbouwing is vervolgens een conceptueel model van locked at the job geïntroduceerd. In dit conceptueel model komt onder andere naar voren dat het individu meerdere misfits in de werksituatie ervaart om tot een opgesloten situatie in de baan te raken. De medewerker heeft een gebrek aan controle over zijn of haar gedachten en gedrag. Met een validatiestudie, kon worden bevestigd dat de ontwikkelde vragenlijst om locked at the job te meten de ervaring van opgesloten zitten in de baan goed meet. De resultaten van deze studie tonen daarnaast aan dat locked at the job onder andere leidt tot méér baanonzekerheid, meer frustratie en boosheid en een daling van de productiviteit veroorzaakte. Door een kwantitatieve studie werd daarnaast duidelijk dat ouderen, lager opgeleiden en werknemers met meer dienstjaren hoger scoren op locked at the job en dat dit kan worden tegengegaan door steun voor ontwikkeling vanuit de organisatie. Tot slot is met een interviewstudie inzicht gegeven in het proces dat mensen doormaken als zij locked at the job zijn. Zij gaan door drie fasen; becoming-, being- en ending locked at the job. Oorzaken die mensen aangeven waardoor ze in een dergelijke situatie terechtkomen zijn onder andere de gunstige arbeidsvoorwaarden, hoge leeftijd, lager opleidingsniveau, veel dienstjaren, maar ook een gebrek aan moed of richting. Hoe mensen deze situatie ervaren kan in drie niveaus worden ingedeeld van weinig negatieve gevoelens en gedachten tot uiteindelijk het doormaken van een burn-out. Er worden verder drie manieren aangegeven om de situatie vol te houden. Mensen passen hun huidige perspectief aan, verleggen hun aandacht en/of vermijden de onaangename situatie, individu of omgeving.

Als medewerkers opgesloten zitten in hun baan zijn zij terughoudend om hun gevoelens te delen, op het werk, maar ook in hun privésituatie. Er moet een grotere bewustwording komen over dit fenomeen door goede voorlichting. Daarnaast is het van belang dat het taboe op dit fenomeen wordt doorbroken. Er dient een open dialoog tot stand te komen tussen alle betrokkenen en tot slot is het van belang dat sneller geïdentificeerd wordt om welke groepen het gaat middels een quickscan.

Want niemand zou ontevreden in zijn of haar baan moeten blijven zitten - Merel T. Feenstra-Verschure