Diversiteitsonderzoek kan leren van de fouten die het vakgebied International Business gemaakt heeft

Inmiddels vertoont de discussie over diversiteit gelijkenissen met die over internationale verschillen, en dreigen de fouten die IB gemaakt heeft in dit onderzoeksgebied herhaald te worden. Waar IB de positieve aspecten van internationalisering op de voorgrond plaatste, zien we nu “diversiteit is goed” tot mantra verheven worden. Maar IB-onderzoek heeft aangetoond dat diversiteit zowel voordelen als nadelen heeft, en dat er geen sprake is van een eenduidig effect op het functioneren van teams of organisaties. Sterker nog, de poging om een rechtstreeks verband te leggen tussen diversiteit en uitkomsten op het niveau van collectiviteiten als teams en organisaties is vooralsnog tot mislukken gedoemd, omdat we nog te weinig kennis hebben van de tussenliggende processen. Diversiteitsonderzoek kan op dit vlak leren van het falen van IB in het aantonen van directe effecten van culturele afstand op het functioneren van internationaal opererende bedrijven.

Hermeneutisch onderzoek

Op basis van deze probleemanalyse stelt Noorderhaven dat hermeneutisch inductief onderzoek een belangrijke plaats kan hebben in het theoretiseren van complexe processen (zoals die tussen diversiteit en uitkomsten op collectief niveau). In zijn rede geeft hij een aantal voorbeelden van zijn eigen hermeneutische IB onderzoek, op het vlak van corruptie, besluitvorming en internationale samenwerking tussen bedrijven. Hermeneutisch onderzoek maakt het mogelijk om verschillen in uitgangspunten te overbruggen, en daarmee inzicht te krijgen in sociale constructie van verschillen, of deze zich nu binnen of tussen landen manifesteren.

De hermeneutiek is vanuit postmoderne hoek verdacht gemaakt, en voorgesteld als een denkwijze waarbij de inzichten van de onderzoeker de leefwereld van het onderzochte subject domineren. De “suspicion in the overdrive” van postmodernisten is echter uiteindelijk parasitair, omdat het weinig kan stellen tegenover de bekritiseerde inzichten van hermeneutisch onderzoek. Daarom pleit Noorderhaven voor herstel van het vertrouwen in de “goede wil” van de onderzoeker.

Niels Noorderhaven is sinds 1990 in verschillende functies werkzaam bij Tilburg University. Hij werd in 1997 benoemd tot hoogleraar Internationaal Management en heeft bij de School of Economics and Management verschillende leidinggevende functies vervuld. Zijn onderwijs en onderzoek richtten zich vooral op internationaal management, strategie, organisatietheorie, en kwalitatieve onderzoeksmethoden. Hij heeft deelgenomen aan internationale ontwikkelingsprojecten gesponsord door UNIDO en het Nederlandse Ministerie van Ontwikkelingssamenwerking, en was hoofdonderzoeker in en wetenschappelijk adviseur van belangrijke innovatieprogramma's in het Nederlandse bedrijfsleven. Naast zijn werk aan Tilburg University is hij voorzitter en lid geweest van verschillende raden van toezicht en advies. Niels Noorderhaven is momenteel fellow en voorzitter van het bestuur van de European Academy of Management.