‘Een pistool, graag’: In Amerikaanse staten waar vuurwapens direct over de toonbank worden verkocht, sterven meer vrouwen door partnergeweld

Er is meer dan een decennium verstreken sinds het drama bij Sandy Hook, toen een basisschool in een klein plaatsje in Connecticut het onwaarschijnlijke toneel werd van een gruwelijk bloedbad. Twintig kinderen en zes schoolmedewerkers werden gedood door een 20-jarige schutter. Na de schietpartij klonk onmiddellijk de roep om strengere wapenwetten. President Barack Obama, die net was herkozen, beloofde verandering. “Ik weet dat dit niet de eerste keer is dat we in dit land praten over het terugdringen van vuurwapengeweld, maar deze keer is anders,” zei hij na de tragedie in een toespraak.  

Kantelpunt 

Sandy Hook werd inderdaad een kantelpunt, maar niet op de manier die Obama voor ogen had: in plaats van een vermindering van wapens steeg de verkoop van vuurwapens tot recordhoogte. “Nadat de president strengere vuurwapenwetten beloofde, haastten miljoenen mensen zich naar wapenwinkels om een pistool te kopen. Er werd gevreesd dat dat binnenkort niet meer mogelijk zou zijn,” legt onderzoeker David Schindler van de Tilburg School of Economics and Management (TiSEM) uit. 

Schindler begon samen met econoom Christoph Koenig van de Italiaanse universiteit Tor Vergata te onderzoeken wat de effecten van het drama bij Sandy Hook waren op vuurwapenbezit en wapengeweld in de VS. Ze analyseerden in iedere staat het online zoekgedrag naar vuurwapens, geregistreerde verkopen en het aantal moorden dat met een vuurwapen werd gepleegd in de maanden na de schietpartij.  

De onderzoekers zagen landelijk een toename van interesse in vuurwapens. De term “gun store” werd in heel Amerika massaal gegoogeld. Maar er was één belangrijk verschil tussen de 35 staten waar je direct een wapen kunt meekrijgen en de 15 staten waar onmiddellijke verkoop niet is toegestaan: hoewel de interesse in de aanschaf van een wapen overal toenam, werden er in staten met een wachtperiode minder vuurwapens daadwerkelijk verkocht. In deze staten werden bovendien minder moorden gepleegd. Specifiek werden er minder vrouwen in hun eigen huis door een partner omgebracht na een geëscaleerde ruzie.

Impulsieve kopers

Hoe zijn deze verschillen te verklaren? David Schindler vermoedt dat impulsief gedrag eraan ten grondslag ligt. Zonder verplichte wachtperiode zal een impulsieve consument sneller daadwerkelijk een pistool kopen, legt hij uit. En toegang tot een vuurwapen is weer een belangrijke risicofactor voor moorden die in een opwelling worden gepleegd tijdens een hoogoplopende ruzie in de relationele sfeer. “Als je erg impulsief bent, zal je tijdens een ruzie met je partner eerder geneigd zijn om een pistool te gebruiken. Niet omdat je de intentie had om iemand ermee te vermoorden, maar simpelweg omdat je je zelfbeheersing verliest.” 

“Tegelijkertijd kan dit soort impulsiviteit je er ook juist van weerhouden om een pistool te kopen. Als je in een vlaag van woede naar de wapenwinkel gaat om een pistool te kopen, dwingt een wachtperiode je om op een later moment terug te komen, wanneer je hopelijk weer gekalmeerd bent.”  

Wapenbezit een grondwettelijk recht 

In de Verenigde Staten woedt al jaren een felle discussie over wapenwetgeving. Amerikanen die vuurwapengeweld vrezen staan lijnrecht tegenover Amerikanen die vooral bang zijn voor strengere regels. Omdat vuurwapenbezit een recht is dat wordt beschermd door het Tweede Amendement van de grondwet, zijn grote hervormingen van de wapenwet ingewikkeld. Maar wat Schindler en Koenig met hun onderzoek aantonen, is dat er relatief eenvoudige manieren zijn om wapengeweld effectief tegen te gaan, zonder de grondwettelijke rechten van wapenbezitters in te perken.  

Het vertragen van de aanschaf van een vuurwapen, al is het maar met een paar dagen, kan impulsieve consumenten ervan weerhouden om een pistool te kopen – en, belangrijker, om dat pistool in een opwelling te gebruiken. “Met kleine maatregelen, zoals het inbouwen van wachtperiodes in wapenverkoopprocessen, kunnen veel moorden worden voorkomen. Vooral moorden op vrouwen in relationele sfeer,” aldus Schindler. “Aangezien het bezitten van een wapen in de VS een grondrecht is, kunnen dit soort maatregelen helpen om in ieder geval een gedeelte van het wapengeweld tegen te gaan.” 

Noot voor de pers

De wetenschappelijke publicatie “Impulse Purchases, Gun Ownership, and Homicides: Evidence from a Firearm Demand Shock” is net verschenen in The Review of Economics and Statistics en kan hier worden gelezen. Neem voor meer informatie of interviewverzoeken rechtstreeks contact op met David Schindler via d.schindler@tilburguniversity.edu, of met wetenschapscommunicator Laura van Gelder via l.f.vangelder@tilburguniversity.edu.