Inaugurele rede Anne Marie Weggelaar-Jansen: Transformatie in de zorg blijft uit door onvoldoende systemische benadering en samenwerking
Vooralsnog blijft de noodzakelijke transitie naar een toekomstbestendig zorgstelsel uit en dat leidt tot grote maatschappelijke problemen. In haar inaugurele rede pleit bijzonder hoogleraar Anne Marie Weggelaar-Jansen voor een andere blik op innoveren, een waarbij een holistische benadering van het ecosysteem centraal staat. “Innovatie gaat niet alleen over technologie en innovatieve gadgets. Het vraagt om een transitie van het hele systeem”.
Al meer dan 20 jaar doet Anne Marie Weggelaar-Jansen onderzoek naar de rol van innovatie op een toekomstbestendig zorgstelsel. Door onder andere vergrijzing, toegenomen complexiteit van zorg en meer chronische ziekten is de zorgvraag in 2022 gestegen met 17,5% t.o.v. 2019. Die groeiende zorgvraag vraagt om de inzet van veel zorgprofessionals, maar die zijn er onvoldoende. “Fundamentele aanpassingen zijn hard nodig om tot een transformatie te komen. Innovatie kan hieraan bijdragen, zoals innovaties die ervoor zorgen dat mensen minder afhankelijk zijn van professionals,” aldus Weggelaar-Jansen.
Zij onderstreept in haar rede het belang van holistische kijk op innovatie, waarbij de focus niet alleen op de innovatieve technologie ligt, maar de aanpassing van het hele systeem centraal staat. "De benodigde transformatie vraagt om meer dan losse innovaties en focus op technologie. De interactie en samenhang met processen, cultuur, dienstverlening en informatievoorziening aan de patiënt, zijn net zo belangrijk voor het slagen van een innovatie en het transitieproces”.
Innovatie gebaat bij samenwerking en radicale beweging van zorgpersoneel
Weggelaar-Jansen is kritisch op de huidige manier van samenwerken aan transformatie binnen de zorg. “Momenteel is iedere zorgorganisatie bezig om zelf het wiel uit te vinden en hebben we binnen de sector te weinig zicht op wat een innovatie geslaagd maakt. Door de vele overheidsprogramma’s gericht op transformatie zien professionals en bestuurders nauwelijks de bomen door het bos meer.” Zij waarschuwt dan ook voor een wildgroei aan programma’s. Ze pleit voor meer verbinding tussen de programma’s en verbeterde samenwerking tussen alle betrokken partijen, overheid, systeempartijen en zorgaanbieders om innovatie en daarmee transformatie te versnellen.
Een opvallend aspect aan haar inaugurele rede is de radicale rol die zij ziet weggelegd voor zorgmedewerkers. “Verandering begint met intrinsiek gemotiveerde individuen die opstaan en een zichtbaar statement maken, omdat zij een situatie blijvend willen veranderen.” Ze roept zorgmedewerkers dan ook op, om samen als één sociale beweging op te treden en innovatie binnen hun eigen werkomgeving op te pakken. “Echte transformatie in de zorg kan niet zonder samenwerking en een radicale beweging van zorgprofessionals, die anders en gedurfd gewoon aan de slag gaan”.
-
prof. dr. Anne Marie Weggelaar-Jansen McM
Tilburg School of Social and Behavioral Sciences, TranzoSinds juli 2021 is Weggelaar-Jansen bijzonder hoogleraar Innovatie en Transformatie in de Zorg bij Tranzo, Tilburg University. De belangrijkste vraag voor haar leerstoel is: Hoe kan innovatie tot een wezenlijke transformatie van de zorg leiden? Haar onderzoek richt zich op zowel organisatorische, technologische als sociale innovaties, met als extra focus de rol van netwerken. De leerstoel is gevestigd door de vereniging Samenwerkende Topklinische opleidingsziekenhuizen (STZ). Ook coördineert zij sinds januari 2023 de Digital Health and Wellbeing group van Tilburg University. Een groep van negen onderzoekers uit verschillende faculteiten en departementen, die interdisciplinair onderzoek doen naar digitale verandering in zorg en welzijn. De groep wordt gefinancierd vanuit de sectorfonds middelen. Tijdens haar inaugurele rede getiteld ‘Samen Leren Innoveren’ bespreekt prof. dr. Anne Marie Weggelaar-Jansen waarom innoveren in de zorgsector moeizaam gaat en welke hindernissen verweven zitten in het zorgstelsel. Zij deelt drie nieuwe perspectieven die zorgprofessionals, managers, bestuurders en onderzoekers helpen om samen te werken aan de noodzakelijke transformatie binnen de zorg.
Noot voor de pers
Prof. dr. Anne Marie Weggelaar-Jansen is bijzonder hoogleraar ‘Innovatie en transformatie van de zorg’. Deze leerstoel is ingesteld bij Tranzo, het wetenschappelijk centrum voor zorg en welzijn van de Tilburg School of Social and Behavioral Sciences. Zij spreekt haar inaugurele rede uit op 17 november 2023, om 16.15 uur, in de Aula van Tilburg University. De rede is getiteld: ‘Samen Leren Transformeren’. Er zal ook een livestream zijn.
Neem voor meer informatie, aanwezigheid bij de inaugurele rede of interviewverzoeken contact op met wetenschapscommunicator Simone Schuilwerve (s.h.schuilwerve@tilburguniversity.edu).