Iedereen een stem in onderzoek door goed te luisteren en actief te betrekken
In wetenschappelijk onderzoek proberen we mensen en groepen een stem te geven. Maar hoe zorgen we ervoor dat iedereen gehoord wordt en wat is daarvoor nodig? Op 22 juni gingen we tijdens de Tranzo Zorgsalon ‘Horen, zien en zwijgen’ in drie interactieve sessies aan de slag met deze vraag. In iedere sessie stond één van de perspectieven centraal; het burger-, het professioneel- en het wetenschappelijk perspectief.
Voorafgaand aan de Zorgsalon vroegen we de bezoekers, wat volgens hen belangrijk is om iedereen een stem te kunnen geven in onderzoek. Daaruit kwam naar voren dat luisteren heel belangrijk is, maar ook dat je de ander betrekt vanaf de start van het onderzoek, en de taal van je doelgroep spreekt.
Samen voor betere zorg voor jeugd
- Mary Lou van der Heijden | Voorzitter cliëntenraad Sterk Huis, Lid cliëntenpanel Academische Werkplaats Jeugd, Coalitie Hart van Brabant
- Tina Bakker MSc | Adviseur Jeugd, LOC Waardevolle zorg en ondersteuner van het cliëntenpanel van de Academische Werkplaats Jeugd
- Klik hier voor de presentatie.
Meedoen aan onderzoek geeft het gevoel dat je erbij hoort en ertoe doet. Mary Lou van der Heijden en Tina Bakker benadrukken dat het heel belangrijk is dat je kunt meedenken en meepraten over onderzoek dat over jou gaat. Als onderdeel van het cliëntenpanel van de Academische Werkplaats Jeugd, geven zij gevraagd en ongevraagd advies op onder andere onderzoeksvoorstellen. Dit panel is opgericht om ervaringsdeskundigen te kunnen betrekken bij het vormgeven en doen van onderzoek en daarmee de zorg voor jeugd te verbeteren.
Van A tot Z
Om je doelgroep te bereiken is het essentieel dat je hun taal spreekt en hen opzoekt. Goed betrekken doe je van a tot z. Daarbij is het doel van het onderzoek voor iedereen duidelijk, licht je alle stappen van het onderzoek toe en geef je op voorhand aan waar hun adviezen voor gebruikt gaan worden. Om een cliëntenpanel te betrekken is het ook van belang dat de stukken waar zij advies op geven niet te complex zijn. Deze moeten gemakkelijk leesbaar zijn en niet vol jargon en Engelse begrippen staan. Ook een beloning of een blijk van waardering kan helpen om bij het onderzoek aan te sluiten en betrokken te blijven. Het is belangrijk om participatie op maat in te richten in alle fasen van het onderzoek. Dit geldt zeker bij het (tussentijds) terugkoppelen van resultaten, ook als deze anders zijn dan gehoopt of verwacht. Vraag vooral waar behoefte aan is, willen ze dit graag weten? Praat met elkaar en luister vooral ook goed, op die manier geef je ervaringsdeskundigen een volwaardige plek in het onderzoek.
Als ervaringsdeskundige hoop je dat jouw advies over het onderzoekt bijdraagt aan positieve veranderingen.
‘Het onderwerp raakte me’
- Nancy van der Ploeg | Verpleegkundige, ergocoach en werkbegeleider, Brabantzorg
Ook als zorgprofessional kun je op verschillende manieren betrokken raken bij onderzoek. Enthousiast vertelt Nancy van der Ploeg dat ze een actieve rol heeft gekregen in de implementatie van onderzoek door ‘De Werkplaats Eigen Regie', georganiseerd door de Academische Werkplaats Ouderen. ‘De Werkplaats’ is een interactieve en creatieve dag waarin (toekomstige) zorgprofessionals, ouderen en onderzoekers aan de slag gaan om een praktijkoplossing passend bij een onderzoek te ontwikkelen. Dit keer stond eigen regie in het verpleeghuis centraal. Nancy kwam naar 'De Werkplaats’ omdat ze opmerkte dat mensen in het verpleeghuis gemakkelijker eigen regie uit handen geven dan mensen die thuis wonen en thuiszorg ontvangen. Ze wilde meer weten en aan de slag gaan met eigen regie in het verpleeghuis.
Kalender Eigen regie
Tijdens ‘De Werkplaats’ bedacht ze met haar groepje een van de winnende ideeën hoe je eigen regie in de praktijk kan brengen. Dit idee hebben ze gezamenlijk met de onderzoekers verder doorontwikkeld. Hier is de kalender Eigen regie uit voort gekomen.
De kalender wordt inmiddels door veel zorgorganisaties gebruikt en dat zorgt ervoor dat zorgprofessionals met elkaar en met cliënten in gesprek gaan over eigen regie. Nancy werkt zelf in de ouderenzorg en vindt het belangrijk om betrokken te zijn bij onderzoeken die de zorg helpen verbeteren. De kennis en ervaringen die je tijdens dagen als ‘De Werkplaats’ met elkaar deelt zijn voor professionals belangrijke elementen om mee terug te nemen naar de werkvloer. Zo kunnen we samen de zorg helpen verbeteren.
De adviesraad
- dr. Noud Frielink | Onderzoekscoördinator en senior onderzoeker Academische Werkplaats Leven met een verstandelijke beperking (AWVB)
- Kim Beenhakker | Ervaringsdeskundige en co-onderzoeker Academische Werkplaats Leven met een verstandelijke beperking, voorzitter adviesraad ‘Ervaringsdeskundigheid in onderzoek’
- Luciënne Heerkens | Kennismanager Academische Werkplaats Leven met een verstandelijke beperking
- Klik hier voor de presentatie.
Ook in de laatste sessie wordt het belang van ervaringsdeskundigheid benadrukt. Kim Beenhakker, Luciënne Heerkens en Noud Frielink benoemen hoe hun verschillende rollen elkaar aanvullen en versterken bij de Academische Werkplaats Leven met een verstandelijke beperking. Door het betrekken van een ervaringsdeskundige in het beginstadium van onderzoek, zorg je ervoor dat het onderzoek gelijk goed ingericht en uitgevoerd kan worden in plaats van dat er achteraf nog aan gesleuteld moet worden.
Inbedden in het onderzoekstraject
Het op deze manier inrichten van onderzoek vraagt wel om inbedding in het hele onderzoekstraject. Je zult je processen hierop moeten inrichten, maar dit zal je onderzoek alleen maar verrijken doordat de kwaliteit van de data die je ophaalt verbetert. Dit vraagt werk van de onderzoeker, maar voor het geven van goed advies is er ook bepaalde voorkennis bij de adviesraad nodig. Wat houdt wetenschappelijk onderzoek eigenlijk in? Wat is het verschil tussen kwalitatief en kwantitatief onderzoek? Om de leden van deze benodigde kennis te voorzien heeft de AWVB een training ontwikkeld en hen hiermee opgeleid.
De adviesraad komt één keer per maand samen om advies te geven aan één onderzoeker die bij de discussie aanwezig is. De onderzoeker neemt het adviesverslag vervolgens mee naar de onderzoeksbegeleiders. Samen zorgen ze ervoor dat de adviezen goed worden verwerkt in het onderzoek.
Ben je geïnteresseerd in de training? Neem dan contact op met Luciënne Heerkens.
Samen voor één doel
Wat deze Tranzo Zorgsalon als een paal boven water staat is dat we een gezamenlijk doel nastreven. Zowel de betrokken ervaringsdeskundigen, de zorgprofessionals als de wetenschappers streven naar onderzoek dat de zorg verbetert. De vraag is dan ook niet of je als wetenschapper voor inclusief onderzoek zou moeten gaan, maar vooral hoe je dat het beste in kunt richten.
De volgende Tranzo Zorgsalon | Digitalisering in de zorg: Kansen & risico’s
30 november vindt de volgende Tranzo Zorgsalon plaats, deze keer gaan we met elkaar in gesprek over de digitalisering in de zorg. Welke kansen en risico’s zien we en hoe kunnen we daar het beste op inspelen om zorg en welzijn in Nederland te helpen verbeteren? Houd onze agenda en LinkedIn pagina in de gaten voor meer informatie en om aan te melden.
