Zorgtechnologie als heilige graal voor toekomstbestendige zorg

Published: 01 februari 2024 Laatst bijgewerkt: 01 februari 2024

Technologie in de zorg; is het de oplossing voor huidige problemen of brengt het juist nieuwe complicaties met zich mee? De Tranzo Zorgsalon “Digitalisering in de zorg: Kansen & Risico’s” gingen we met elkaar in gesprek over dit thema en luisterden we naar reacties van geïnterviewde Tilburgers en deelnemers uit de zaal.

Bij technologie in de zorg werd vooral gedacht aan positieve gevolgen zoals werkdrukverlichting voor zorgprofessionals en minder uitval. Daarnaast wordt het beschouwd als een kans voor patiënten en cliënten. Het biedt de mogelijkheid om bijvoorbeeld meer eigen regie te hebben en kan de buitenwereld dichterbij brengen. Maar er zijn ook kanttekeningen. Zorg is maatwerk, niet iedereen is gebaat bij de inzet van technologie. Technologie is inmiddels een onlosmakelijk deel van ons leven, maar hoe kunnen we deze het beste kunnen inzetten en wat zijn mogelijke gevaren?

Veel verschillende petten

Daniëlle van Gaans doet onderzoek naar de inzet van toezichthoudende domotica in de ouderenzorg. Denk aan deuren die op een sensor werken of een GPS tracker voor personen. Naast toezichthoudende domotica zijn er nog twee andere typen zorgtechnologieën: ondersteunend (denk aan: heupairbag, medicijndispenser) en zingevend (zoals gezelschapsrobots). Dit soort technologieën worden in media aangedragen als een heilige graal: dé oplossing voor al onze problemen in de zorgsector. Daniëlle geeft aan dat er zeker potentie is om zorg te verbeteren en de werkdruk van zorgprofessionals te verlagen, maar dat het minder simpel is dan we soms denken. Er komen verschillende (ethische) vraagstukken kijken bij de implementatie van zorgtechnologie. Zo zijn er vele belanghebbenden betrokken bij dit proces met verschillende petten op. De groep belanghebbenden omvat iedereen die baat heeft bij of beïnvloed wordt door het gebruik van een technologie. Hoe meer divers en groter deze groep, hoe ingewikkelder het is om tot een gezamenlijke overeenkomst te komen over de inzet en gebruik van de technologie.

Download hier de presentatie.

Duurzame inzetbaarheid

Hier bouwt Eveline Wouters op door. Er zijn verschillende typen zorgtechnologieën, maar ook verschillende gradaties van complexiteit om deze te implementeren. Deze hebben invloed op de slagingskans van het duurzaam inzetten van de technologie. Sommige zijn eenvoudig, daarbij is het vaak een kwestie van een aanschaf verrichten en de technologie gelijk gaan gebruiken. Bij gecompliceerde technologieën is expertise nodig. Mensen moeten bijvoorbeeld worden opgeleid om deze te gebruiken, zoals een chirurgierobot. Tot slot zijn er complexe technologieën, denk aan een nieuw digitaal platform om zorgdata uit te wisselen tussen verschillende partijen. Naast de verschillende betrokken partijen om een dergelijk systeem in te richten zijn er ook juridische vraagstukken zoals privacywetgeving of certificering. Alhoewel de complexe technologieën het meest ingewikkeld zijn om te implementeren, zijn deze vaak wel het meest duurzaam.

Download hier de presentatie.

Inzet zorgtechnologie complex maar noodzakelijk

Zorgprofessionals geven het zelf aan: het belangrijkste is dat er goede zorg geleverd wordt. Door de cliënt centraal te stellen en in gesprek met hen te beoordelen of het inzetten van een zorgtechnologie hen helpt of juist een averechts effect heeft. Een ding is zeker, ieder mens is uniek en heeft eigen behoeften. Deze behoeften meenemen in de implementatietrajecten is dan ook noodzakelijk. Het is een complexe, maar onontkoombare stap om onze zorg toekomstbestendig te maken.

Daniëlle van Gaans
Verpleegkundig specialist bij Groenhuysen, science practitioner met focus op onderzoek naar het inzetten van toezichthoudende domotica bij Tranzo, Tilburg University
Eveline Wouters
Bijzonder hoogleraar 'Succesvolle Technologische Innovaties in de Zorg’ bij Tranzo, Tilburg University en lector 'Health Innovations and Technology' bij Fontys