Duitsers in Nederland geven vorm aan taaloverdracht met Nederlandse woorden naar Duits
Als mensen zich onderdompelen in een nieuwe cultuur, beïnvloedt dat hun taalrepertoire. Uit onderzoek van promovenda Marie Barking, die haar studie op 1 maart verdedigt, blijkt dat moedertaalsprekers van Duits die in Nederland wonen een substantiële taaloverdracht van Nederlands naar Duits vormgeven. Ze nemen leenvertalingen over en integreren Nederlandse grammaticapatronen in hun Duitse spraak, wat resulteert in innovatieve taaluitingen.
Barking onderzoekt de invloed van wonen in het buitenland op taalgebruik, met een specifieke focus op Nederlands-Duitse taaloverdracht. Door uitgebreide onderzoek en experimenten, enquêtes, corpusanalyse en focusgroepen, legt ze verband tussen automatische cognitieve processen en de handelingen van de sprekers bij taaloverdracht.
De bevindingen laten zien dat Nederlandse elementen steeds meer geworteld raken in de mentale weergaven van deze sprekers. Ze maken Nederlandse taalelementen in hun Duitse spraak bijna net zo natuurlijk als het gebruik van hun moedertaal. Bijvoorbeeld *Hintername ('sirname' in plaats van Nachname gebaseerd op het Nederlandse achternaam) of *Fliegfeld ('vliegveld' in plaats van Flughafen 'vlieghaven' gebaseerd op het Nederlandse vliegveld).
De taaloverdracht wordt vergemakkelijkt door de nabijheid van het Duits en het Nederlands. Het onderzoek benadrukt echter dat sprekers zich bewust kunnen worden van taaloverdracht, gestimuleerd door reflectie of feedback van familie en vrienden.
Acceptatie of weerstand
Het onderzoek identificeert twee verschillende reacties onder sprekers: acceptatie en weerstand. Terwijl sommigen taaloverdracht omarmen als een natuurlijk gevolg van tweetaligheid, verzetten anderen zich ertegen, omdat ze het zien als een bedreiging voor hun Duitse identiteit. De laatsten gebruiken verschillende strategieën, waaronder het bijhouden van lijsten met voorbeelden van taaloverdracht, zelfcontrole en het regelmatig oefenen van Duits, om de invloed van het Nederlands op hun taalkundige identiteit te verminderen.
De inzichten uit dit onderzoek dragen bij aan een beter begrip van hoe mensen omgaan met taaluitdagingen in een multiculturele context en werpen licht op de dynamische relatie tussen taal, identiteit en aanpassing aan een nieuwe samenleving.
Noot
Marie Barking verdedigt haar proefschrift op 1 maart om 13.30 uur in de aula. Titel: A Usage-Based Account of Language Transfer - a case study of German speakers in the Netherlands.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Tineke Bennema: persvoorlichters@tilburguniversity.edu of tel 0031 13 466899.