'Zo wordt zichtbaar waar wij goed in zijn'

Het fenomeen academische werkplaats is niet nieuw voor Tilburg University. Tranzo, het wetenschappelijk centrum voor zorg en welzijn van de Tilburg School of Social and Behavioral Sciences, heeft er elf. Daardoor is onze organisatie bekend met deze werkwijze, waarbij wetenschap in directe samenwerking met de praktijk plaatsvindt. Dit smaakte duidelijk naar meer. In de nieuwe strategie van Tilburg University is afgesproken om universiteitsbrede academische werkplaatsen te starten. Deze richten zich op vier thema’s: brede welvaart, inclusieve arbeidsmarkt, klimaat & energietransitie en digital health & wellbeing. Dit sluit aan bij de sterke punten en waarden van de universiteit.

Aanjager van de universiteitsbrede academische werkplaatsen is Lex Meijdam, decaan van de Tilburg School of Economics & Management. Volgens hem is deze ‘innovatie’ nadrukkelijk geïnspireerd op het goede voorbeeld van Tranzo. “In de kern lijken deze nieuwe werkplaatsen op die van Tranzo. Ook hier werken we structureel samen met partners in de praktijk aan maatschappelijke vragen. Een verschil is dat de universiteitsbrede academische werkplaatsen qua thematiek breder georiënteerd zijn dan de zorgwerkplaatsen van Tranzo.” Bij deze nieuwe werkplaatsen zullen altijd meerdere faculteiten betrokken zijn, vertelt Meijdam.

Grote maatschappelijke kwesties vragen om een aanpak met meerdere disciplines en vanuit meerdere domeinen. Samenwerking met maatschappelijke partners en bedrijven is daarin cruciaal.

Science practicioners

Volgens Meijdam valt veel te leren van het goede voorbeeld van Tranzo. “Zij zijn er echt in geslaagd om samen met partners goed onderzoek te doen. Dat is lastiger dan het lijkt. Je hebt een sterk netwerk nodig en je moet de taal van de praktijk spreken. Terwijl je tegelijkertijd niet wilt inboeten op de kwaliteit van je onderzoek.” Net als bij Tranzo gaat de universiteit in de nieuwe academische werkplaatsen structureel samenwerken met maatschappelijke partners. “Samen met hen stellen we een meerjarige onderzoeksagenda op. Vervolgens gaan we onderzoek doen, waarbij we bijvoorbeeld ook werken met – ook dat hebben we overgenomen van Tranzo – science practicioners. Dit zijn mensen uit de praktijk die onderzoek doen. De gedachte is dat de partners in de werkplaatsen van de onderzoekskennis leren en deze in de praktijk kunnen toepassen. Ook het onderwijs zal vruchten van de academische werkplaatsen kunnen plukken. Denk aan nieuwe vakken of minoren rond de brede maatschappelijke thema’s. Verder kan ik mij voorstellen dat studenten gebruik kunnen maken van onderzoeksstages bij de partners.”

Warande

Binnen de thema’s vervult de academische werkplaats Brede Welvaart een centrale rol. Om dit te duiden gebruikt Meijdam het beeld van de Warande, het park bij de universiteit. “Dat is als het ware een vierkant met in het midden een open plek. Daar zit wat ons betreft de werkplaats Brede Welvaart. Om die open plaats heen liggen alle andere thema’s. Deze zijn met paden verbonden aan de open plek. Brede Welvaart verbindt zo alle thema’s. Tegelijk is dit thema niets zonder alle andere thema’s.” De academische werkplaats Brede Welvaart is naar buiten toe ook het boegbeeld van het fenomeen academische werkplaats. Meijdam: “We willen dit thema gebruiken voor het gemeenschappelijke verhaal over deze manier van werken.”

Brede welvaart is voor Tilburg University de komende tijd een kernthema. Het thema sluit aan bij de historie en het maatschappelijke DNA van de universiteit. Tegelijk is het enorm actueel. We lopen nu meer dan ooit aan tegen de grenzen van economische groei en beseffen dat de focus op economische productie is doorgeschoten. Voor werkelijke maatschappelijke vooruitgang zullen we ons niet langer moeten blindstaren op het Bruto Binnenlands Product en verder moeten kijken. We willen weten hoe we ons ook kunnen verbeteren op terreinen als duurzaamheid en gelijkheid. De academische werkplaats Brede Welvaart wil dit begrip handen en voeten geven in de praktijk, zodat het bruikbaar wordt in overheden en organisaties.   

Waar wij ons met de werkplaats op richten is: hoe realiseer je brede welvaart? Hoe meet je het en wat kun je ermee?

Commitment

Dat het de universiteit menens is met dit thema blijkt uit diverse investeringen. Zo is de voorzitter van de Sociaal Economische Raad, Kim Putters aangesteld als universiteitshoogleraar Brede Welvaart. Ook is door de universiteit samen met de gemeente Tilburg een fonds ingesteld voor onderzoek naar brede welvaart in de wijken. De academische werkplaatsen zijn nu volop bezig met het werven van partners: overheden, NGO’s, bedrijven en midden- en kleinbedrijf. Met de partners sluit de universiteit contracten voor enkele jaren. Dat is niet vrijblijvend. “Van de deelnemers verwachten we commitment, zowel in termen van financiën als menskracht. Ook is het een optie om data beschikbaar te stellen.”

De opstart van de werkplaatsen en het onderzoek wordt financieel ondersteund door de universiteit, samen met de partners. Naar verwachting zullen daar andere fondsen als geldschieters bijkomen. Meijdam: “We hopen op een multipliereffect. Dat moet ook mogelijk zijn, vanwege de maatschappelijke thema’s van de werkplaatsen en de focus op impact. Onderzoeksfinanciering, zowel in Nederland als in Europa, richt zich daar steeds meer op.”

Zichtbaar

Academische werkplaatsen zijn een interessante innovatieve manier van werken. Maar dat is zeker niet het enige wat ze aantrekkelijk maakt. Meijdam verwacht dat ze de universiteit veel meer gaan brengen. Intern kunnen ze de samenwerking tussen de faculteiten intensiveren. Extern verwacht hij dat de universiteit hierdoor zijn aantrekkingskracht vergroot. “Ze maken mooi zichtbaar waar we goed in zijn. Daardoor wordt het gemakkelijker om fondsen te werven. Ook zal het voor de buitenwereld duidelijker worden wat wij voor hen kunnen betekenen en andersom.”