Tilburg University hoogleraren

Geïnformeerde toestemming en informatiebrieven

Voordat je gegevens van deelnemers verzamelt, is het belangrijk dat je hun toestemming heeft. Dit gebeurt meestal via een ondertekend formulier, waarin de deelnemer instemt met het onderzoek. Als bij wetenschappelijk onderzoek Persoonsgegevens worden verwerkt, moet daarvoor expliciet toestemming worden gegeven.

Om er zeker van te zijn dat je gegevens in toekomstige onderzoeksprojecten kunnen worden gebruikt, moet je bovendien expliciet toestemming vragen voor toekomstig gebruik. Dat wil zeggen dat de onderzoeker aan zijn geïnformeerde toestemmingsformulier een vakje moet toevoegen dat door de deelnemer kan worden aangevinkt, waarin de toestemming voor toekomstig gebruik expliciet wordt gemaakt en wordt gekoppeld aan een bepaald onderzoeksgebied, zoals marketing, psychologie, enz.

Informatiebrief

Om ervoor te zorgen dat deelnemers werkelijk geïnformeerd zijn, eisen wij dat je hun een informatiebrief stuurt. Deze informatie aan de deelnemer geeft hen de kans na te denken over zijn deelname aan uw onderzoek en stelt hem in staat echt geïnformeerde toestemming te geven. Idealiter wordt de informatiebrief enige tijd voor de ondertekening van het toestemmingsformulier verstuurd. 

De Ethics/Institutional Review Boards van Tilburg University leveren in principe geen templates. Wel verstrekken wij checklists. 

Checklist informatie aan deelnemer 

  • Titel
    Titel van het onderzoek, eventueel vereenvoudigd, afgekort of vertaald
  • Inleiding 

Wat houdt het onderzoek in?

  • Doel
  • Aard
    Ook als de gegevensverzameling alleen voor opleidingsdoeleinden bedoeld is.
  • Duur

Wat houdt deelname aan het onderzoek in?

  • Procedures 
  • Verwachte duur
  • Nadelen/gevolgen/risico's of mogelijk voordeel voor de deelnemer

Informatie over de deelname

  • Vrijwilligheid van de deelname
  • Recht om deelname te weigeren en zich uit het onderzoek terug te trekken zodra de deelname is begonnen, zonder nadelige gevolgen en zonder het geven van een verklaring
  • Recht om in beginsel te verzoeken om toegang tot en rectificatie, verwijdering, beperking van of bezwaar tegen de verwerking van de persoonsgegevens.
    Lees meer over Privacy en security
  • Bescherming van de vertrouwelijkheid en beperkingen
  • Toepasbare verzekeringswaarborgen
    Alleen indien er een aanvullende verzekering is op de standaardverzekering
  • Periode waarvoor de toestemming geldt
    Normaliter de duur van de studie
  • Hergebruik van gespecificeerde gegevens in lopende, toekomstige of andere onderzoeksprojecten, indien van toepassing
  • Hoe de gegevens zullen worden verwerkt
  • Periode gedurende welke de gegevens zullen worden opgeslagen en gecodeerd 
  • Goedkeuring Ethische Commissie beoordeling (ERB)
  • Verzoek om deelname
  • De volgende tekst moet worden opgenomen:

Voor eventuele opmerkingen of klachten over dit onderzoek kunt u ook contact opnemen met [emailadres van uw E/IRB]
Indien u opmerkingen of klachten heeft over dit onderzoek kunt u ook contact opnemen met [emailadres van uw E/IRB]

  • Sluiting / wie te contacteren in geval van vraag of bijkomende informatie (naam en telefoonnummer / emailadres onderzoekers) 
  • Bijlagen: Geïnformeerde Toestemming 

Indien van toepassing:

  • Toepasbare verzekeringswaarborgen (alleen als er sprake is van een aanvullende verzekering op de standaardverzekering)
  • Overlegtermijn 
  • Hergebruik van gespecificeerde gegevens in lopende, toekomstige of andere onderzoeksprojecten.
  • Incentives voor deelname (reiskosten, pp-uren)
  • Procedure voor incidentele bevindingen 

Checklist geinformeerde toestemming 

Geestelijk onbekwaam

In het geval van een geestelijk onbekwame deelnemer wordt geïnformeerde toestemming verkregen van de wettelijke vertegenwoordiger(s). Het is een goede gewoonte om waar mogelijk ook de deelnemer zelf te vragen. 

Minderjarigen jonger dan 12 jaar

In het geval van minderjarigen jonger dan 12 jaar wordt geïnformeerde toestemming verkregen van de ouder(s) of wettelijke vertegenwoordiger(s). Het is een goede gewoonte ook het kind te vragen waar dat mogelijk is. 

Minderjarigen ouder dan 11 en jonger dan 16 jaar

In het geval van minderjarigen ouder dan 11 en jonger dan 16 jaar wordt geïnformeerde toestemming verkregen van zowel de minderjarige als de ouder(s) of wettelijke vertegenwoordiger(s). 

Vanaf 16 jaar

Vanaf 16 jaar wordt alleen toestemming van de deelnemer verkregen. Voor sommige soorten onderzoek kan het niettemin een goede praktijk zijn de ouders of wettelijke vertegenwoordigers te informeren.

Geestelijk competente deelnemers en minderjarigen van 12-16 jaar 

  • Titel
    Titel van het onderzoek, indien nodig vereenvoudigd, afgekort of vertaald
  • Bevestiging dat de informatie is gelezen 
  • Bevestiging dat er ruimte was voor vragen
  • Herinnering aan de vrijwilligheid van deelname. Recht om deelname te weigeren en zich uit het onderzoek terug te trekken zodra de deelname is begonnen, zonder nadelige gevolgen en zonder het geven van een verklaring
  • Recht om in beginsel te verzoeken om toegang tot en rectificatie, uitwissing, beperking van of bezwaar tegen de verwerking van de persoonsgegevens.
    Lees meer over Privacy en security
  • Toestemming verwerking van anonieme/gecodeerde gegevens zoals vermeld in de informatiebrief
  • Toestemming voor het bewaren van de onderzoeksgegevens voor een periode van ten minste tien jaar
  • Geef de deelnemer een kopie van het ondertekende formulier voor geïnformeerde toestemming
    Indien mogelijk

Aanvulling/correctie voor geestelijk onbekwame volwassenen

  • Datum, naam, handtekening wettelijke vertegenwoordiger, relatie tot deelnemer

Toevoeging/correctie voor minderjarigen

  • Geboortedatum deelnemer
  • Datum, naam, handtekening (indien mogelijk beide) ouders/voogden